အခြားစိတ်ကျန်းမာရေးပြဿနာများ

ခံစားချက်တွေဆိုတာ လူတစ်ဦးတစ်ယောက်စီကနေ နောက်တစ်ယောက်ကို ဆင့်ပွားကူးပြောင်းဖို့ အရမ်းလွယ်တဲ့အရာပါ။ ပျော်ရွှင်နေတဲ့ သူတစ်ယောက်ကို ကြည့်လိုက်တဲ့အခါ ကိုယ့်စိတ်ထဲမှာပါ ပျော်ရွှင်တဲ့ခံစားချက် ဖြစ်လာတာမျိုး၊ လူနှစ်ယောက် မေတ္တာစစ်နဲ့ ချစ်တာကို မြင်ရတဲ့အခါမှာ မြင်ကြည့်နေရတဲ့သူပါ ရင်ထဲ ကြည်နူးပီတိ ဖြစ်မိတာမျိုးလိုပါပဲ။ မကောင်းတဲ့ စိတ်ခံစားချက်တွေဟာလည်း တစ်ယောက်ကို တစ်ယောက် ကူးပြောင်းတတ်သလို နဂိုရှိနေတဲ့ ခံစားချက်ကနေ နောက်ထပ် ခံစားချက်တစ်ခုကိုပါ အသွင်ပြောင်းလဲသွားတာမျိုး ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ စိုးရိမ်ပူပန်ခြင်းနဲ့ ဒေါသ စိုးရိမ်ပူပန်ခြင်းဆိုတာ ကိုယ့်ရဲ့သိစိတ်ကို အရာတစ်ခုခုက ခြိမ်းခြောက်နေခြင်းကြောင့် ဖြစ်လာတဲ့ ပူလောင်ခြင်း၊ စိုးရိမ်မှု ခံစားချက်ပါ။ ဒေါသဆိုတာလည်း ဒီအရာကို သိစိတ်နဲ့ မသိစိတ်က တုံ့ပြန်လိုက်တဲ့ မကောင်းတဲ့ ခံစားချက်တစ်မျိုးပါ။ အဓိက မကောင်းတဲ့ခံစားချက်တွေ ဖြစ်နေချိန်မှာ စိတ်ဖိစီးမှုဟော်မုန်းဖြစ်တဲ့ ကော်တီစော်ဟော်မုန်း (Cortisol) တွေ ထွက်လာပါတယ်။ ဒီဟော်မုန်းတွေဟာ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ […]

“ရယ်မောခြင်းသည် အသက်ရှည်စေ၏” ဆိုတဲ့ ဆောင်ပုဒ်ကို ကျွန်တော်တို့ ကလေးဘဝက မကြာခဏဆိုသလို ကြားဖူးကြမှာပါ။ တကယ်လည်း ဒီအချက်ဟာ လုံးဝမှန်ကန်ပါတယ်။ လူတွေက ပျော်ရွှင်စရာ၊ ကြည်နူးစရာကိစ္စတွေရှိရင် ရယ်မောကြတယ်၊ ကိုယ်ချစ်တဲ့သူတွေနဲ့ အတူရှိနေရရင် ချစ်တဲ့ စိတ်နဲ့ ရယ်မောကြတယ်။ ဒီလို ရယ်မောလိုက်တဲ့ အခါတိုင်းမှာ ခန္ဓာကိုယ်က ပျော်ရွှင်ခြင်းရဲ့ ဟော်မုန်းတွေ ထုတ်လွှတ်ပေးပြီး ဒီဟော်မုန်းတွေက စိတ်နဲ့ ခန္ဓာကျန်းမာရေးကို များစွာ အထောက်အကူဖြစ်စေပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း သက်တမ်းရှည်ကြာစွာ နေထိုင်သွားနိုင်ဖို့ များများ ရယ်မောပေးကြပါလို့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ပညာရှင်တွေက မိန့်ဆိုထားကြတာပါ။ ရယ်မောခြင်းဖြင့် ရနိုင်တဲ့ အကျိုးကျေးဇူးများ ရုပ်ခန္ဓာပိုင်းဆိုင်ရာအရ ကြည့်မယ်ဆိုရင် ၁။ ရယ်မောလိုက်တဲ့အခါ ခန္ဓာကိုယ် တစ်ခုလုံးမှာ ရှိတဲ့ ကြွက်သားတွေအကုန်လုံးကို ၄၅ မိနစ်ခန့် ကြာအောင် အနားပေးလိုက်တဲ့အခါ လူက သက်သောင့်သက်သာ ဖြစ်ပြီး ပေါ့ပါးလန်းဆန်းသွားပါတယ်။ […]

Antidepressant လို့ ခေါ်တဲ့ စိတ်ကျရောဂါဖြစ်သူတွေရဲ့ ရောဂါလက္ခဏာကို ထိန်းချုပ်ပေးတဲ့ ဆေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အခုချိန်ထိကို သောက်ရမှာ ကြောက်လန့်စိုးရိမ်နေတဲ့ သူတွေ အများကြီးရှိနေသေးတာကို တွေ့ရပါတယ်။ စိတ်ရောဂါနဲ့ ပတ်သက်လာလို့ စိတ်ဆရာဝန်နဲ့ ပြတဲ့အခါ စိတ်ကုထုံး (Therapy) နဲ့ ဆေးဝါးကုထုံး (Medication) ကို လူနာရဲ့ အခြေအနေပေါ် မူတည်ပြီး ခွဲပေးရတာ ရှိနိုင်သလို တွဲပြီးပေးရတာမျိုးလည်း ရှိနိုင်ပါတယ်။ ဒီအခါမှာ ဆေးသောက်ရမယ့် လူနာက ကိုယ်သောက်ရမယ့် ဆေးကို ကြောက်နေရင်၊ ဒီဆေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး စိုးရိမ်ပူပန်တဲ့ စိတ်တွေလွန်ကဲနေရင် ရောဂါပျောက်ဖို့အရေး ပိုဆိုးအောင် လုပ်သလို ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။ ဒီဆောင်းပါးမှာ စိတ်ရောဂါ သောက်ဆေး (Antidepressant) နဲ့ ပတ်သက်ပြီး လူတွေ မှားယွင်းစွာသိထားကြတဲ့ အချက်တွေကို ပြန်လည် ဖြေရှင်းပေးချင်ပါတယ်။ ၁။ Antidepressant […]

အရောင်တွေဟာ လူတိုင်းရဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်မှာ ရှိနေတဲ့အရာတွေပါ။ အရောင်အဆင်း တောက်ပမှု၊ ကြည်လင်မှုနဲ့ ဆွဲဆောင်မှုတွေက သင့်ရဲ့ စိတ်အပေါ် သက်ရောက်မှုရှိနေပါတယ်။ သိပ္ပံနည်းကျလေ့လာမှုတွေအရဆိုရင် သင့်ပတ်ဝန်းကျင်မှာရှိနေတဲ့ အရောင်တွေက သင့်ရဲ့ စိတ်ခံစားချက်နဲ့ ကျန်းမာရေးအပေါ်အထိသက်ရောက်နိုင်တာတွေ ရှိပါတယ်တဲ့။ ဘယ်လောက်တောင် ထူးခြားလိုက်သလဲ။ တကယ်တော့ အရောင်တွေဟာ သင်ထင်ထားတာထက်ပိုပြီး သင့်အပေါ်ကို သက်ရောက်နေတာပါ။ သင်မသိလိုက်ခင်မှာပဲ သင့်ရဲ့ စိတ်ခံစားချက်နဲ့ အပြုအမူတွေကို ပြောင်းလဲပစ်နိုင်ပါတယ်။ ဥပမာပြောရရင် ရုတ်တရက် တစ်ခုခုကို စူးစမ်းရှာဖွေလိုစိတ် ဝင်လာတာမျိုး၊ ဒါမှမဟုတ် ဝိတ်ချချင်စိတ်ပေါ်လာတာမျိုးပေါ့။ ဒီလိုစိတ်ခံစားချက်အပြောင်းအလဲတွေရဲ့ နောက်ကွယ်မှာ ပတ်ဝန်းကျင်က အရောင်တွေက ပတ်သက်မှုရှိနေတတ်ပါတယ်။ အရောင်တွေက သင့်ကို ဘယ်လိုသက်ရောက်နေသလဲ အရောင်တွေဟာ လူတွေရဲ့ မှတ်ဉာဏ်ပေါ်ကို အဓိက သက်ရောက်လေ့ရှိပါတယ်။ ဥပမာပြောရရင် တကယ်လို့များ သင့်ပတ်ဝန်းကျင်မှာ အနီရောင်တွေလွှမ်းခြုံနေမယ်ဆိုရင် မကောင်းတဲ့စကားတွေကို ပြန်သတိရနေတတ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အစိမ်းရောင်ကတော့ သင့်ကို ပျော်ရွှင်စေမယ့် […]

အလုပ်ခွင် ထဲမှာ၊ လူမှု ပတ်ဝန်းကျင်မှာ အမြဲလိုလို တက်ကြွ လန်းဆန်းနေသူတွေ ရှိတတ်ပါတယ်။ ဒီလို လူတွေကို မြင်တိုင်း အားကျနေမိလား။ ကိုယ်တိုင်ရော သူတို့လို တက်ကြွ လန်းဆန်းချင်စိတ် မရှိဘူးလား။ ဒီအဖြေကို 'အင်း' လို့ ဖြေမယ်ဆိုရင်တော့ ဒီ ဆောင်းပါးလေးက ဖြစ်ချင်တဲ့ ဆန္ဒကို ပြည့်ဝစေဖို့ ဆောင်ကြဉ်းပေးနိုင်မှာပါ။  သဘာဝအတိုင်း လန်းဆန်းတက်ကြွနေစေမယ့် နည်းလမ်းများ ဆေးဝါး အကူအညီ မယူဘဲ သဘာဝအတိုင်း လန်းဆန်း တက်ကြွနေစေဖို့ ဆိုရင် လှုပ်လှုပ်ရှားရှား နေပါ လှုပ်ရှားမှုက ခန္ဓာကိုယ်က သွေးစီးဆင်းမှုကို ကောင်းစေပြီး အင်အား ပြည့်ဝစေသလို လန်းဆန်း တက်ကြွစေဖို့ အားဖြည့်ပေး ပါတယ်။ သကြားလုံးတွေ၊ အချိုစာတွေ စားတာကလန်းဆန်းစေပေမယ့် မိနစ်ပိုင်းလောက်ပဲ ခံတာပါ။ ၁၀ မိနစ်လောက် လမ်းလျှောက်တာက ၂ နာရီလောက် အင်အားပြည့်ဝနေစေပြီး […]

အိမ်မှာ တိရစ္ဆာန်လေးတွေ မွေးတဲ့သူတိုင်း မခံစားချင်ဆုံးနဲ့ အနာကျင်ရဆုံး ဝေဒနာကို ပြောပါဆိုရင် သူတို့အရမ်းချစ်ရတဲ့ တိရစ္ဆာန်လေးတွေ သေဆုံးတဲ့အချိန်တွေပါပဲ။ တချို့လူတွေဆိုရင် ကိုယ့်ဆွေမျိုးသားချင်း ဆုံးတာထက် ခွေး၊ ကြောင်လေးတွေ ဆုံးသွားတာ ပိုကြေကွဲဝမ်းနည်းရတယ်လို့တောင် ပြောလာကြပါတယ်။ တကယ်တော့ ခွေးလေး၊ ကြောင်လေးတွေဆိုတာ အိမ်တစ်အိမ်ရဲ့ မိသားစုဝင်ဖြစ်ရုံသာမက မိသားစုဝင် တစ်ဦးချင်းစီတိုင်းအတွက် အနီးကပ်မိတ်ဆွေ၊ တိုင်ပင်ဖော်၊ ရင်ဖွင့်ဖော်၊ ပူလောင်ခြင်း၊ ပျော်ရွှင်ခြင်း၊ ဝမ်းနည်းခြင်း စတဲ့ ခံစားချက်တွေကို ဝေမျှပေးလို့ရတဲ့ သူတွေပါပဲ။ ကိုယ့်ဘဝရဲ့ အရေးပါတဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုက ကိုယ့်ဘဝထဲကနေ အပြီးအပိုင် ထွက်သွားပြီဆိုတဲ့ အသိဟာ မိသားစုဝင်တိုင်းကို ရင်ကွဲနာကျစေလောက်တဲ့အထိ သက်ရောက်မှု ပြင်းထန်နိုင်ပါတယ်။ ဘယ်လိုအသက်အရွယ်တွေက အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန် သေဆုံးခြင်းကို ပိုပြီး ခံစားရနေနိုင်လဲ။ ခွေး၊ ကြောင် အစရှိတဲ့ အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်တွေနဲ့ အတူကြီးပြင်းလာရတဲ့ ကလေးတွေ၊ ဆယ်ကျော်သက်နဲ့ […]

မုဒိမ်းကျင့်ခံရတယ်လို့ ကြားသိရပြီးတဲ့နောက်မှာ လူတော်တော်များများဟာ ရဲတိုင်မယ်၊ အမှုဖွင့်မယ်၊ တရားရင်ဆိုင်မယ်ဆိုတာကိုပဲ အရင်ဆုံးတွေးမိပြီး ဒီ မုဒိမ်းမှုရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာတွေ၊ မုဒိမ်းမှုက အခြေတည်ပြီး ပေါ်လာတဲ့ ကိုယ်ဝန်၊ ဒီ မုဒိမ်းမှုကြောင့် ကူးစက်ခံရနိုင်ခြေရှိတဲ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကူးစက်တတ်တဲ့ ရောဂါ စတာတွေကိုတော့ မေ့လျော့ ကျော်လွှားသွားတတ်ကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီလို ဂယက်တွေ ဖြစ်မလာဖို့ ဘာတွေလုပ်သင့်လဲ၊ ဘာတွေ စီစဉ်ထားသင့်သလဲဆိုတာကို ဖော်ပြပေးလိုက်ပါတယ်။ ရဲနဲ့ တာဝန်ရှိသူတွေဆီမှာ အမှုဖွင့်ပြီး ဆေးရုံ၊ဆေးခန်းမှာ ဆရာဝန်နဲ့ အရေးပေါ်ပြသပါ။ ၁။ ပေါက်ပြဲဒဏ်ရာ ရှိ၊မရှိ စစ်ဆေးကုသပါ။ ၂။ STDs လို့ခေါ်တဲ့ လိင်ကတစ်ဆင့် ကူးစက်တတ်တဲ့ ရောဂါပိုးတွေ၊ HIV နဲ့ အသည်းရောင် အသားဝါ ဘီ စတာတွေကို ချက်ချင်း စစ်ဆေး ကုသပါ။ ၃။ ဒီဖြစ်ရပ်မတိုင်မီက […]

ယခုနောက်ပိုင်း လူငယ်အချို့ ဒီပရက်ရှင်ဝင်သည် ဟုဆိုကာ အွန်လိုင်းပေါ်တွင် ပုံနှင့်စာတင်ခြင်းများ မကြာမကြာတွေ့လာရသည်။ တကယ်ပဲ ဒီပရက်ရှင် ဝင်ကုန်ကြပါသလား။ မိတ်ဆွေရော ဒီပရက်ရှင် ရောဂါ ရှိနေပါသလား။ ဆန်းစစ်ကြည့်ကြရအောင်။ ဘာလဲဟဲ့ ဒီပရက်ရှင်(Depression) ဒီပရက်ရှင် (Depression) သို့မဟုတ် စိတ်ကျရောဂါ ဆိုသည်မှာ အဖြစ်များသော စိတ်ခံစားမှုဆိုင်ရာ ရောဂါတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး ၎င်းသည် ရောဂါဖြစ်သူ၏ စိတ်ခံစားမှု၊တွေးတောဆင်ခြင်မှု နှင့် နေ့စဉ်လုပ်ဆောင်မှုများအပေါ် မကောင်းသောသက်ရောက်မှုများ ဖြစ်ပေါ်စေပါသည်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီး၏အဆိုအရ ကမ္ဘာပေါ်တွင် စိတ်ကျရောဂါခံစားနေရသူပေါင်း ၂၆၄သန်းခန့် ရှိပါသည်။ အမျိူးသမီးများသည် အမျိုးသားများထက် စိတ်ကျရောဂါ ပို၍အဖြစ်များပါသည်။ စိတ်ကျရောဂါဆိုင်ရာလက္ခဏာများ ၁။ ဝမ်းနည်းနေခြင်း/စိတ်ဓာတ်ကျနေခြင်း။ ၂။ ယခင်က စိတ်ဝင်စား/ပျော်ရွှင်ခဲ့သော အလုပ်များတွင် စိတ်ဝင်စားမှု/ပျော်ရွှင်မှုမရှိတော့ခြင်း။ ၃။ အစာစားချင်စိတ် အပြောင်းလဲဖြစ်ခြင်း (များသောအားဖြင့် အစာစားချင်စိတ်မရှိခြင်း) နှင့် ကိုယ်အလေးချိန်ကျဆင်းခြင်း သို့မဟုတ် ကိုယ်အလေးချိန်တက်ခြင်း။ ၄။ အိပ်မပျော်ခြင်း သို့မဟုတ် အလွန်အမင်း […]

ကျွန်တော်တို့ တစ်ခါတလေ မနက်အိပ်ရာထလိုက်တဲ့အခါ ကိုယ်အိပ်နေစဉ် မက်တဲ့ အိပ်မက်တွေအကြောင်း ပြန်တွေးမိတတ်ပါတယ်။ ဒီအိပ်မက်တွေက ပျော်စရာ ကောင်းတဲ့ အိပ်မက်တွေလည်း ဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်သလို ကိုယ့်အနောက်ကနေ သရဲတစ္ဆေ သို့မဟုတ် ကိုယ်ကြောက်တဲ့ အကောင် တစ်ကောင်ကောင်က လိုက်လို့ ထွက်ပြေးရတာလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဘာအဓိပ္ပာယ်မှန်း စဉ်းစားလို့မရလောက်အောင် ထူးဆန်းတဲ့ အိပ်မက်မျိုးလည်း ဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်တယ်။ ဥပမာ - ကိုယ်မသွားဖူးတဲ့ နေရာတစ်နေရာရာကို ရောက်သွားတာ၊ ဘဝမှာ မတွေ့ဖူးတဲ့ သူတချို့နဲ့ တွေ့ပြီး ထူးဆန်းတဲ့ စကားတွေ ပြောနေတာ၊ အိပ်မက်ထဲမှာ ဇောက်ထိုးမိုးမျှော် လမ်းလျှောက်နေတာ၊ ရုပ်ရှင်တွေထဲမှာ တွေ့ခဲ့တဲ့ သဘာဝလွန် လောကထဲ ရောက်သွားတာမျိုးပေါ့။ ဒီလိုမျိုး အကြောင်းရင်း တိတိကျကျ ဖော်ပြလို့ မရတဲ့ ထူးဆန်းတဲ့ အိပ်မက်မျိုးတွေဆိုတာ ကျန်းမာရေးရှုထောင့်ကနေ ကြည့်မယ်ဆိုရင် စိတ်ဖိစီးမှုကြောင့် ကိုယ့်ရဲ့ […]

ဒီလိုပြောတော့ စိတ်ဆိုးကြမယ်ဆိုတာ သိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဆရာဝန်တစ်ယောက်အနေနဲ့ကတော့ လူနာဆီက အလိမ်ခံရတာ ထူးဆန်းတဲ့ ကိစ္စတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ လိမ်သွားတယ်ဆိုတာ ငွေရေးကြေးရေးအရ လိမ်သွားတာကို ပြောတာမဟုတ်ပါဘူး။ ရောဂါကုသတဲ့ နေရာမှာ ရောဂါရာဇဝင်ကို ဖြေကြားတဲ့နေရာမှာ အချက်အလက်တွေ ထိန်ချန်တာ၊ လိမ်လည်ပြောဆိုတာမျိုးပါ။ ဒီလိုတွေ ရှိလာတဲ့အတွက် ရောဂါကုသတဲ့နေရာမှာ မလိုအပ်ဘဲ ကြန့်ကြာတာ၊ ရောဂါအမည်တပ်မှားတာတွေ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ နောက်ဆုံးအနှစ်ချုပ်လိုက်တော့ လူနာပဲ ထိခိုက်ရတာပေါ့။ စာရင်းဇယားတွေအရတော့ လူနာ၁၀ယောက်မှာ ၈ယောက်က ကိုယ့်ရောဂါအခြေအနေနဲ့ ပတ်သတ်ပြီး လိမ်ပြောတတ်ပါတယ်တဲ့။ အနီးစပ်ဆုံး ပြောရရင် ဒီကိုဗစ်ကာလအတွင်းမှာပဲ ခရီးသွား ရာဇဝင်လိမ်လည်ခဲ့တဲ့သူတွေ ရှိနေတာပဲလေ။ ဆေးရုံတက်ရတဲ့အချိန်အထိ မပြောဘဲ ဖုံးကွယ်ထားတာတွေတောင် ရှိခဲ့တာဆိုတော့ သာမန်အချိန်တွေမှာဆို ပြောစရာတောင် မလိုပါဘူး။ လူနာတွေ ဘာကြောင့်များ လိမ်ကြတာပါလိမ့်။ ဆက်ကြည့်ရအောင်။ ဆရာဝန်ကို ကြောက်လို့ ဒါတွေရဲ့အစက […]