အခြေခံကျသည့် ကျန်းမာရေးဗဟုသုတများ

တိရစ္ဆာန်လေးတွေကိုချစ်ကြတဲ့တိချစ်သူတိုင်းလိုလိုမှာအိမ်မှာမွေးထားတဲ့အိမ်မွေးအကောင်လေး တွေကိုယ်စီရှိကြမှာပါ။ မိမိချစ်တဲ့အကောင်လေးတွေကျန်းကျန်းမာမာနဲ့နေထိုင်နိုင်ဖို့ကို အားလုံး ဆန္ဒရှိကြမယ်လို့ထင်ပါတယ်။ သူတို့လေးတွေကျန်းမာဖို့ရန်အတွက်ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးဖို့ လိုမလိုဆိုတာဟာမေးခွန်းတစ်ခုဖြစ်လာပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးရခြင်းရဲ့ရည်ရွယ်ချက်တွေကိုစဉ်းစားကြည့်ကြပါစို့။ သူတို့လေးတွေရဲ့အသက်အန္တရာယ်ကိုထိပါးရန်ရှာလာနိုင်တဲ့ရောဂါဆိုးတွေဆီကကင်း ဝေးဖို့ရန် ကောင်းမွန်တဲ့ကိုယ်ခံအားစနစ်မွေးမြူပေးရန် ခွေးရူးရောဂါကဲ့သို့သောအိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်လေးတွေဆီကနေလူတွေဆီသို့ကူးစက်နိုင်တဲ့ရောဂါတွေကိုကြိုတင်တားဆီးနိုင်ရန် ကာကွယ်ဆေးမထိုးရင်ဖြစ်လာမယ့်ရောဂါတွေဟာသေစေနိုင်လောက်တဲ့အထိပြင်းထန်ပါတယ်။ ကုသလို့ရနိုင်ခဲ့ရင်တောင်မှအချိန်ကြာကြာကုရမှာပါ။ သူတို့လေးတွေဟာလည်း ရောဂါဒဏ်ကို တော်တော်လေးခံရမှာပါ။ သင့်ကိုလည်း ငွေကုန်လူပန်းဖြစ်စေမှာပါ။ အိမ်မွေးခွေးလေးတွေမှာဆိုရင်ဘယ်လိုရောဂါတွေကိုကာကွယ်ပေးနိုင်သလဲ။ အောက်ပါရောဂါတွေကိုကာကွယ်ပေးနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ Parvovirus လို့ခေါ်တဲ့ခွေးသွေးဝမ်းရောဂါ Leptospirosis လို့ခေါ်တဲ့ဘက်တီးရီးယားကြောင့်ဖြစ်တဲ့ရောဂါကိုကာကွယ်ပေးနိုင်ပါတယ်။ ဒီဘက်တီးရီးယားဟာပြင်းထန်အဆုတ်ရောဂါတွေကိုဖြစ်ပွားစေနိုင်ပြီး အသက်ရှူကျပ်စေနိုင်ပါတယ်။ Canine Distemper ဒါကတော့ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့်ဖြစ်တဲ့ရောဂါပါ။ ဖြစ်လာပြီဆိုရင်ကုသလို့မရနိုင်ဘဲသေဆုံးနိုင်ပါတယ်။တုပ်ကွေးရောဂါကဲ့သို့ လက္ခဏာတွေရှိနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင်ဝမ်းသွားခြင်း၊ အန်ခြင်းနဲ့မျက်လုံး၊နှာခေါင်းတို့ကနေအဝါရောင်အချွဲတွေထွက်ခြင်း စသဖြင့် ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ Infectious Hepatitis ဆိုတဲ့ကူးစက်နိုင်တဲ့အသည်းရောင်ရောဂါတွေကိုကာကွယ်ပေးနိုင်ပါတယ်။ ကြောင်လေးတွေမှာတော့ ကြောင်တုပ်ကွေးရောဂါ (Cat Flu) Feline Infectious Enteritis ဆိုတဲ့ဗိုင်းရပ်စ်တစ်မျိုးကြောင့်ဖြစ်တဲ့ရောဂါပါ။ ရုတ်တရက်ကြီးဝမ်းသွားလာမယ်၊ သေွးအန်လာရာကနေကြောင်လေးဟာသေဆုံးသွားနိုင်ပါတယ်။ Feline Leukaemia Virus ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ရင်တော့ ကြောင်လေးဟာသွေးအားနည်းလာမယ်။ ခုခံအားစနစ်တဖြည်းဖြည်းကျဆင်းလာမှာပါ။ အိမ်မှာမွေးထားတဲ့ယုန်လေးတွေမှာတော့ Myxomatosis ဆိုတဲ့ဗိုင်းရပ်စ်တစ်မျိုးကြောင့်ဖြစ်တဲ့ရောဂါ- အစပိုင်းမှာယုန်လေးဟာဖျားလာပြီးမျက်ခွံ၊မျက်နှာတွေရောင်ရမ်းလာမှာပါ။ မျက်ခွံတွေရောင်ရမ်းခြင်းပြင်းထန်လာရင်တော့ မျက်လုံးတွေဖွင့်မရတော့ပါဘူး။ အသက်ရှူကျပ်လာရာကနေသေဆုံးတဲ့အထိပြင်းထန်လာနိုင်ပါတယ်။ […]

စတီးရွိုက်ဆိုတာ ကိုင်ရတွယ်ရခက်တဲ့ဆေးထဲမှာ ပါပါတယ်။ သိပ်လည်း အစွမ်းထက်သလို မသုံးတတ်ရင် အန္တရာယ်လည်း ဖြစ်သွားတတ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဉာဏ်နဲ့ ယှဉ်ပြီး သုံးရတဲ့ ဆေးဖြစ်တဲ့အတွက် သမားကိုင်ဆေး (prescription drugs)ထဲမှာ ထည့်ထားတာပါ။ ဒါကြောင့် စတီးရွိုက်ကို သောက်ရင်လည်း ဆရာဝန်ညွှန်ကြားချက်နဲ့ သောက်သင့်သလို ရပ်မယ်ဆိုရင်လည်း ဆရာဝန်ညွှန်ကြားချက်နဲ့ပဲ ရပ်သင့်ပါတယ်။ မဟုတ်ရင် မလိုလားအပ်တဲ့ ပြဿနာတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ စတီးရွိုက်ကို ဘယ်နေရာတွေမှာ သုံးကြသလဲ။ စတီးရွိုက်ကို ရောဂါတော်တော်များများ ကုသတဲ့ နေရာမှာ သုံးလို့ရပါတယ်။ အဆစ်အမြစ်တွေရောင်တာ ပန်းနာရင်ကြပ် အရေပြားလေးဖက်နာ ပြင်းထန် ဓာတ်မတည့်ရောဂါ အရေပြားပြဿနာတွေ multiple sclerosisလို့ ခေါ်တဲ့ ရောဂါတွေမှာ အသုံးများပါတယ်။ ဘာကြောင့် စတီးရွိုက်ကို ရုတ်တရက် မရပ်သင့်တာလဲ။ စတီးရွိုက်ကို ကော်တီစောဟော်မုန်းအနေနဲ့ ခန္ဓာကိုယ်က သဘာဝအတိုင်း ထုတ်ပေးနိုင်ပါတယ်။ စတီးရွိုက်က ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ အလုပ်တော်တော်များများကို […]

သင့်အနေနဲ့ စွမ်းအင်ကုန်ခမ်းပြီး ပုံမှန်လုပ်ငန်းဆောင်တာများကိုတောင် မလုပ်ချင် မကိုင်ချင်ဖြစ်နေတဲ့ အခြေအနေမျိုး ကြုံဖူးပါလိမ့်မယ်။ ဒီအခြေအနေကို အင်္ဂလိပ်လို burnout လို့လည်း ခေါ်ပါတယ်။ စိတ်ဖိစီးမှု အခြေအနေတွေ ဥပမာ နေထိုင်မကောင်းသော မိသားစုဝင်တစ်ဦးဦးကို ပြုစုနေရခြင်း၊ အလုပ်ချိန်ကြာမြင့်စွာ အလုပ်လုပ်ရခြင်း၊ စိတ်ညစ်ညူးဖွယ်သတင်းများကို နားထောင်နေရခြင်း စတာတွေကို အဆက်မပြတ်ကြုံကြိုက်လာတဲ့အခါ သင်ဟာ ခြေကုန်လက်ပမ်းကျသလို ခံစားလာရပါတယ်။ စိတ်ပညာရှင်တစ်ဦးကတော့ ရုပ်ပိုင်း၊ စိတ်ပိုင်းနဲ့ စိတ်ခံစားမှုပိုင်းဆိုင်ရာတွေမှာ အလွန်အမင်း ပင်ပန်းနွမ်းနယ်လာရင် အားအင်ကုန်ခမ်းသွားတဲ့ burnout အခြေအနေကြုံရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဆိုပါ အခြေအနေဟာ သာမန်ပင်ပန်းနွမ်းနယ်မှုနဲ့ မတူပါဘူး။ သာမန်ကြုံကြိုက်နေကြ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်းဟာ အနားယူပြီးရင် အားပြန်ပြည့်နိုင်ပါတယ်။ Burnout ဆိုတဲ့ အားအင်ကုန်ခမ်းတဲ့ အခြေအနေမှာတော့ လုပ်ကိုင်ချင်စိတ်ကို အတော်လေး လျော့ပါးသွားစေတာမို့ ပြန်လည်ထူထောင်ဖို့ ပိုမိုခက်ခဲပါတယ်။ မျှော်လင့်ချက်မဲ့သလိုဖြစ်နေပြီး အဆိုးမြင်စိတ်တွေပါ ပေါ်လာတတ်ပါတယ်။ […]

သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများသူတွေ သတိထားသင့်တဲ့ အရေးပေါ်အခြေအနေတစ်ခုရှိပါတယ်။ ဒါကို Thyroid crisis/ Thyroid stormလို့ ခေါ်ပါတယ်။ အချိန်တိုလေးအတွင်းမှာ ဖြစ်လာပြီး တဖြည်းဖြည်းပိုဆိုးလာနိုင်လို့ ထိရောက်တဲ့ကုသမှုကို အမြန်ဆုံး ခံယူသင့်တဲ့ အခြေအနေပါ။ Thyroid crisis အရေးပေါ်အခြေအနေဆိုတာ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းက ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ လုပ်ငန်းဆောင်တာ တော်တော်များများကို ထိန်းချုပ်ထားပါတယ်။ ဒါကြောင့် သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်း များရင် ဖြစ်ဖြစ်၊ နည်းရင် ဖြစ်ဖြစ် တစ်ကိုယ်လုံးမှာ လက္ခဏာတွေ ပြတာပေါ့။ ဒီအရေးပေါ်အခြေအနေမှာတော့ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းတွေ အဆမတန်များလာတာကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံးက စနစ်တွေ ထိန်းမနိုင် သိမ်းမရဖြစ်လာတာပါ။ ဘယ်လိုလက္ခဏာတွေ ပြတတ်လဲ။ သာမန်သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်း များတဲ့ လက္ခဏာတွေနဲ့ အတူတူပါပဲ။ သူကတော့ ရုတ်တရက်ကြီး ဖြစ်လာပြီး လက္ခဏာတွေလည်း ပိုဆိုးတတ်ပါတယ်။ တွေ့ရတတ်တာတွေကတော့ နှလုံးခုန်နှုန်းတွေ မြန်လာတာ (အရင်ကထက် ရင်ပိုတုန်တဲ့ ဝေဒနာ ခံစားရမှာပါ) အဖျားတွေ […]

သင့်ကိုယ်ခန္ဓာအလေးချိန်ဟာ ဟော်မုန်းတွေအပေါ်များစွာ မူတည်ပါတယ်။ ဟော်မုန်းတွေရဲ့ ထိန်းချုပ်မှုကြောင့် သင်ဘယ်လောက်စားသောက်နိုင်သလဲ၊ ဘယ်လောက်ဝသလဲ၊ ဇီဝဖြစ်ပျက်မှုအခြေအနေ ဘယ်လိုရှိသလဲ စတာတွ အများကြီးပြောင်းလဲပါတယ်။ ယခုဆောင်းပါးမှာ ဖော်ပြပေးမှာကတော့ သင့်ရဲ့ကိုယ်ခန္ဓာအလေးချိန်အပေါ်ကို သက်ရောက်မှုဖြစ်စေတဲ့ ဟော်မုန်းများ အကြောင်းပါပဲ။ ၁။ အင်ဆူလင် အင်ဆူလင်ကို ပန်ခရိယ ခေါ် မုန့်ချိုအိတ်ကနေ ထုတ်လုပ်ပါတယ်။ သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကို ဆဲလ်တွေကို စွမ်းအင်အတွက် ဘယ်လိုအသုံးချမလဲ၊ ဘယ်လောက်သိုလှောင်ထားမလဲဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်ပေးပါတယ်။ အင်ဆူလင်ဟာ ကိုယ်ခန္ဓာထဲမှာ အဆီဓာတ်ကို အများဆုံးသိုလှောင်ပေးတဲ့ ဟော်မုန်းလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ အင်ဆူလင်ရဲ့ အာနိသင် ထိရောက်မှုနည်းချိန်မှာတော့ သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ရော၊ အင်ဆူလင်ပမာဏပါ မြင့်တက်လာတတ်ပါတယ်။ အင်ဆူလင်ပမာဏ ရေရှည်မြင့်တက်နေရင်တော့ အဝလွန်ခြင်းနဲ့ ဇီဝဖြစ်ပျက်မှု ရောဂါလက္ခဏာစု ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ အင်ဆူလင်ကို ပုံမှန်ထိန်းညှိနိုငအောင် အချိုဓာတ်လျှော့စားခြင်း၊ ကာဘိုဟိုက်ဒရိတ်လျှော့ခြင်း၊ ပရိုတိန်း ပိုစားခြင်း၊ ကျန်းမာရေးနှင့် ညီညွတ်သော အဆီများစားခြင်း၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်ဓာတ် […]

ဟော်မုန်းများ ဟာ သင့်ကိုယ်ခန္ဓာထဲက ဓာတုဆက်သွယ်ရေးပစ္စည်းတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ သက်ဆိုင်ရာဂလင်းများက ထုတ်လုပ်လိုက်ပြီးချိန်မှာ ဟော်မုန်းများဟာ သွေးထဲကတဆင့် ကိုယ်ခန္ဓာတလျှောက် လှည့်လည်သွားလာပြီး ဘယ်အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းက ဘာတွေလုပ်ဆောင်ရမယ်ဆိုတာ အချက်ပြပေးပါတယ်။ ကိုယ်ခန္ဓာရဲ့ အရေးကြီးလုပ်ငန်းဆောင်တာတွေဖြစ်တဲ့ ဇီဝဖြစ်ပျက်ခြင်း၊ မျိုးဆက်ပွားခြင်း စတဲ့ကိစ္စရပ်တွေကို ထိန်းချုပ်ပေးပါတယ်။ တကယ်လို့ဟော်မုန်းတမျိုးမျိုးဟာ လိုအပ်တာထက် လျော့နည်းနေရင် ဒါမှမဟုတ် များလွန်းနေရင် ကိုယ်ခန္ဓာအတွက် ဆိုးကျိုးတွေဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီအခြေအနေကို ဟော်မုန်းမညီမျှခြင်းလို့ ခေါ်ပါတယ်။ ဟော်မုန်းမညီမျှခြင်း လက္ခဏာများ ဟော်မုန်းတွေဟာ ကိုယ်ခန္ဓာရဲ့လုပ်ငန်းစဉ်ပေါင်းစုံမှာ ပါဝင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်မို့ ဟော်မုန်းတမျိုးမျိုး ချို့ယွင်းချက်ရှိရင် လက္ခဏာမျိုးစုံပြနိုင်ပါတယ်။ ကိုယ်ခန္ဓာရဲ့ ဘယ်စနစ်အပေါ် သက်ရောက်သလဲဆိုတာပေါ်လည်း မူတည်ပါတယ်။ ဟော်မုန်းမညီမျှခြင်းရဲ့ လက္ခဏာတွေကတော့ - ကိုယ်အလေးချိန်တက်ခြင်း၊ ကိုယ်အလေးချိန်ကျခြင်း - ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း - အပူ/အအေး မခံနိုင်ခြင်း - ဝမ်းချုပ်ခြင်း/ဝမ်းပျက်လွယ်ခြင်း - အသားအရေခြောက်ခြင်း - မျက်နှာအမ်းခြင်း - နှလုံးခုန်မြန်ခြင်း/နှေးခြင်း - ကြွက်သားများအားနည်းခြင်း - မကြာခဏဆီးသွားခြင်း - ရေငတ်ခြင်း - ကြွက်သားများ၊ […]