အခြေခံကျန်းမာရေး

ကျန်းမာမှုက ပျော်ရွှင်မှုကိုပေးစွမ်းနိုင်ပါတယ်။ ကျန်းမာရေးက ကောင်းနေစဉ်မှာ သတိမထားမိပေမယ့် ကျန်းမာရေးမကောင်းတဲ့အခါ အဖိုးအခက ကြီးမားသလို စိတ်ရောကိုယ်ပါ ပင်ပန်းဆင်းရဲရတယ်ဆိုတာကို သတိထားမိနိုင်ပါတယ်။ ဒီတော့ ပျော်ရွှင်တဲ့ဘဝကို ပိုင်ဆိုင်ချင်တယ်ဆိုရင် အရင်ဆုံးက ကျန်းမာဖိုပလိုပါလိမ့်မယ်။ ဒီတော့ ကျန်းမာစေဖို့ အလေ့အထလေးတွေကို မွေးမြူဖို့က မဖြစ်မနေလိုအပ်လာပြီလေ။ ကျန်းမာတဲ့အလေ့အထဆိုတာက ဘာတွေလဲ........ နေ့စဉ်လုပ်မိနေတဲ့ အလေ့အထတွေထဲမှာ ကျန်းမာတဲ့ အလေ့အထတွေရှိသလို ကျန်းမာရေးနဲ့ မညီညွတ်တဲ့အလေ့အထတွေလည်းရှိပါတယ်။ ဒီတော့ ကျန်းမာစွာ နေထိုင်တတ်သူတစ်ယောက်ဖြစ်စေဖို့ ဘယ်လိုအလေ့အထတွေကို မွေး​မြူသင့်လဲဆိုတာကို တူတူကြည့်လိုက်ရအောင်လား။ တစ်နေ့ကို ၃ နပ်စားဖြစ်အောင်စားပါ - မနက်စာ၊ နေ့လယ်စာ၊ ညနေစာကိုတော့ မဖြစ်မနေစားဖြစ်အောင်စားပါ။ အဆာပြေစားစရာတွေကိုတော့ မစားဘဲနေလို့ရပါတယ်။ ညစာကိုတော့ နည်းနည်း (ဗိုက်ပြည့်တယ်ဆိုရုံလောက်ပဲ) စားပါ။ ကျန်းမာရေးနဲ့ ညီညွတ်အောင်စားပါ - နေ့စဉ်စားသုံးမှုက အာဟာရပြည့်ပြီး ကျန်းမာဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ ဒီ​တော့ အစားအစာတွေကို ရွေးချယ်စားသုံးတဲ့အခါ […]

လေ့လာတွေ့ရှိချက်တွေအရ ၁၉၉၉ ခုနှစ်ကနေ စတင်ပြီး အရက်ကြောင့် လူသေဆုံးမှု အရေအတွက်ဟာ ၂ဆခန့်မြင့်တက်လာတယ်လို့ ပညာရှင်တွေက ဆိုထားကြပါတယ်။ သေဆုံးသူတွေကို စစ်တမ်းကောက်ကြည့်တဲ့အခါ အသက် ၁၆ နှစ်နဲ့ အထက် လူငယ်တွေအပြင် လူလတ်ပိုင်းအရွယ်တွေ အလွန်များတာကိုလည်း တွေ့ရှိရပါတယ်။ တကယ်တော့ လူတွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကို ဆိုးရွားစွာ ဒုက္ခပေးနေတဲ့ ရန်သူတွေထဲမှာ အရက်သည်လည်း ထိပ်ဆုံးကပါပဲ။ ဆေးဖြစ် ဝါးဖြစ် မှီဝဲလို့ရပေမယ့် တကယ်တမ်းမှာတော့ လိုတာထက်ပိုတဲ့ ပမာဏတွေကို အလွန်အကျွံသောက်နေကြပါတယ်။ အရက်သောက်သုံးတဲ့ အမျိုးသားဦးရေဟာ အရင်ကရော အခုရော များတယ်လို့ ဆိုလို့ရတဲ့ ပမာဏမှာပဲ ရှိနေသေးပေမယ့် အရက်အလွန်အကျွံသောက်တဲ့ အမျိုးသမီးဦးရေကတော့ ၂၀၁၇ - ၁၈ ကြားမှာ သိသိသာသာ ပိုများလာပါပြီ။ အဓိက အရက်သောက်တဲ့အခါ အသည်းအဆီဖုံးမယ်၊ အသည်းရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုအားတွေ ကျဆင်းပြီး […]

ဖိနပ်တို့ အဝတ်အစားတို့ ခန္တာကိုယ်ပေါ်မှာ ဆင်မြန်းရတဲ့အရာတွေဟာ ယျေဘုယျအားဖြင့် အဆင်တန်ဆာတစ်ခုအဖြစ် ရှုမြင်ခြင်းခံရတတ်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ဖိနပ်ပေါ့။ ဒါပေမယ့် မှန်ကန်သင့်လျော်တဲ့ ဖိနပ်ကို စီးပေးခြင်းဟာ  မိမိရဲ့ခြေထောက်ကို သက်သောင့်သက်သာဖြစ်စေသလို ခန္တာကိုယ်အပေါ် မလိုလားအပ်တဲ့ ထိခိုက်မှုတွေဖြစ်မလာအောင်လည်း ကာကွယ်ရာ ရောက်တယ်ဆိုတာမျိုးကိုတော့ သိတဲ့သူနည်းပါးပါတယ်။ ခြေထောက်မထိခိုက်စေဖို့ဆိုရင် ဖိနပ်မှန်ကန်စွာ ရွေးချယ်နိုင်ဖို့ လိုအပ်တာပေါ့။ ဖိနပ်ဆိုတာဟာ ခြေထောက်အတွက် ကူရှင်ထိုင်ခုံတစ်ခုလိုပါပဲ။ ခန္တာကိုယ်ဟာ အနေအထားမှန်ကန်တဲ့ ထိုင်ခုံမျိုးမှာ သက်သောင့်သက်သာ ထိုင်ပြီးနားဖို့ လိုအပ်သလို ခြေထောက်ဟာလည်း သူ့ကို ကောင်းကောင်း ပံ့ပိုးပေးနိုင်တဲ့ ဖိနပ်မျိုး စီးထားဖို့ လိုပါတယ်။ ဒါမှ ခြေထောက်လည်း သက်သောင့်သက်သာဖြစ်မှာဖြစ်ပြီး ခြေလှမ်းတိုင်းကို စိတ်အေးအေးချမ်းချမ်းနဲ့ လျှောက်လှမ်းနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။   ကိုယ့်အတွက် သက်သောင့်သက်သာရှိစေမယ့် ဖိနပ်ဆိုတာ ဘယ်လိုမျိုးလဲ နူနူးညံ့ရမယ် - ဖိနပ်အလယ်သားဟာ ဖိနပ်တစ်ခုမှာ အရေးအပါဆုံးအစိတ်အပိုင်းဖြစ်ပါတယ်။ သူဟာ ခန္တာကိုယ် […]

နေ့တိုင်းလှုပ်ရှားသွားလာနေနိုင်တာနဲ့ပဲ ကျန်းမာနေပြီလို့ မဆိုသာပါဘူး။ ဘဝမှာ အောင်မြင်ပျော်ရွှင်သူတစ်ယောက်ဖြစ်ချင်တယ်ဆိုရင် ကျန်းမာဖို့လိုပါမယ်။ ဒီတော့ ကိုယ်တိုင်ကရော ကျန်းမာရဲ့လား။ ကျန်းမာရေးကို ဘယ်လောက်ထိဂရုစိုက်မိလဲ.... ကဲစတွေးနေပြီလား...တွေးနေတာကြာတယ်။ ဒီဆောင်းပါးလေးဖတ်ရင်းအတူတူ ကျန်းမာရဲ့လား ဆိုတာ ဆန်းစစ်ကြည့်လိုက်ရအောင်။ ကျန်းမာရဲ့လား............. ကျန်းမာတယ်ဆိုတာ လှုပ်ရှားသွားလာနိုင်တာကို မဆိုလိုပါဘူး။ ကျန်းမာသူတစ်ဦးဟာ အခုပြောတဲ့အချက်လေးတွေနဲ့ ကိုက်ညီဖို့လိုပါမယ်။ သွေးပေါင်ချိန် ကျန်းမာတယ်ဆိုတဲ့နေရာမှာ သွေးတိုးရောဂါရှိနေလို့မဖြစ်သလိုသွေးပေါင်ကျနေလို့လည်းမဖြစ်ပြန်ပါဘူး။ ရှိသင့်တဲ့ ပုံမှန် သွေးပေါင်ချိန်အနေအထားမှာရှိဖို့လိုပါမယ်။ ကျန်းမာသူတစ်ယောက်အနေနဲ့ သွေးပေါင်ချိန်က အပေါ်သွေး ၁၂၀၊ အောက်သွေး ၈၀ ရှိဖို့လိုပါမယ်။ ဒီအခြေအနေကမှ နှလုံးခုန်နှုန်းကိုမှန်စေမှာဖြစ်သလို ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့က ကိုယ်အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းတွေဆီကို သွေးစီးဆင်းမှု အကောင်းဆုံးဖြစ်မှာပါ။ သွေးပေါင်ချိန်က တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက်မှာ အမြဲအတိအကျတော့ မတူနိုင်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် အရမ်းများနေတာမျိုး အရမ်းနည်းနေတာမျိုးကတော့ အဆင်မပြေပါဘူး။ နှလုံးခုန်နှုန်း ရှင်သန်မှုလက္ခဏာတစ်ရပ်ဖြစ်တဲ့ နှလုံးလေးက မြန်မြန်ခုန်နေလို့ မဖြစ်သလို ခပ်နှေးနှေးလေး ခုန်နေပြန်ရင်လည်း မကောင်းပါဘူး။ လူတစ်ယောက်ဟာ ပျမ်းမျှအားဖြင့် တစ်မိနစ်ကို […]

သဘာဝတရား နဲ့ထိတွေ့ပါ…................ တစ်နေ့တာမှာ တိုးတက်လာတဲ့ ခေတ်ကိုအမှီလိုက်ဖို့ နိုးတာနဲ့ အလုပ်ခွင်ဝင်ဖို့ပြင်တယ်။ ပြီးရင် တစ်နေကုန်အလုပ်တွေလုပ်တယ်။ ညမိုးချုပ်မှ အိမ်ပြန်တယ်။ မိသားစုကို အချိန်ပေးတယ်။ ဒီလိုနဲ့ တစ်နေ့တာကို ကုန်ဆုံးနေသူက ခပ်များများပါ။ ဒီလိုနဲ့ ခရီးမထွက်ဖြစ်သလို ပတ်ဝန်းကျင်မှာ လှလှပပဖူးပွင့်နေတဲ့ ပန်းလေးတွေ စိမ်းစိုနေတဲ့အပင်လေးတွေကိုတောင် မကြည့်မိဘူးဟုတ်။ ဒါက ကောင်းတဲ့ကိစ္စတော့မဟုတ်ပါဘူး။ လူတိုင်းဟာ စိတ်အပန်းဖြေတဲ့အနေနဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိတွေ့ဖို့လိုပါမယ်။ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်က ဖြတ်သွားရုံနဲ့ ထိတွေ့တာမဟုတ်ပါဘူး…. သဘာဝတရားကြီးကတော့ရှိနေမှာပါ။ ဒါပေမယ့် ဒီလိုစိမ်းစိုနေတဲ့အပင်တွေ၊ လှလှပပဖူးပွင့်နေတဲ့ ပန်းလေးတွေ၊ ကြည်လင်ပြာလဲ့နေတဲ့ ကောင်းကင်ကြီးကို ကိုယ်တိုင်က မကြည့်မိရင်တော့ သဘာဝတရားကြီးနဲ့ ထိတွေ့မှုမရှိဘူးလို့ပဲ ဆိုပါရစေနော်။ သဘာဝတရားက သူ့ဘေးကဖြတ်သွားရုံနဲ့ ထိတွေ့မိဖို့မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ လေနုညှင်းလေးတွေက မျက်နှာကို ထိခတ်တိုက်ခတ်တာကြောင့်တော့ ထိတွေ့မိနိုင်တာပေါ့။ သဘာဝတရား က လူတိုင်းကို ထွေးပွေ့ပေးထားပါတယ် သဘာဝတရားကို ခံစားဖို့ အခကြေးငွေအများကြီးသုံးစွဲဖို့မလိုအပ်ပါဘူး။ မနက်ခင်းလမ်းသွားတဲ့အခါ၊ […]

အရက်ကိုနည်းနည်းစသောက်ရင်း စွဲမှန်းမသိစွဲနေပြီလား။ နေ့တိုင်းမမော့ရမနေနိုင်ဖြစ်နေပြီလား။ ဒါဆို ရေရှည်မှာ ကျန်းမာရေးထိခိုက်လာဖို့ သေချာနေပြီနော်။ ဘယ်လိုနည်းလမ်းလေးတွေနဲ့ အရက်ကိုထိန်းထိန်းသိမ်းသိမ်းသောက်ရမလဲဆိုတာ ဆက်လေ့လာကြည့်လိုက်ပါအုံး။ ဘယ်အစားအသောက်မဆို တန်ဆေးလွန်ဘေးချည်းဘဲမဟုတ်လား။ အရက်သောက်တာလည်း ဒီလိုပဲလေ၊ နည်းနည်းသောက်ရင်တော့ ဘာမှမသိသာပေမဲ့ သောက်ရင်းသောက်ရင်းများလာတော့ ရေရှည်မှာ အသည်းကစပြီးတစ်ကိုယ်လုံးဒုက္ခရောက်တော့တာပေါ့။ ဒါ့ကြောင့်အရက်ကိုစည်းကမ်းရှိရှိသောက်ဖြစ်အောင် ဒီအချက်လေးတွေအတိုင်း လုပ်ဆောင်ကြည့်ပါ။ -           မသောက်ခင်ကတည်းက ဘယ်နှခွက်ပဲသောက်မယ်ဆိုတာ စိတ်ထဲကတွေးထားပါ၊ သတ်မှတ်ထားတဲ့ခွက်ပမာဏအတိုင်းပဲသောက်ပါ။ သတ်မှတ်မထားဘဲ အဆင်ပြေသလိုသောက်နေရင် အရက်ပမာဏအများကြီးဝင်သွားနိုင်လို့ဖြစ်ပါတယ် -           တစ်ပတ်ကို အရက်၊ ဘီယာ၊ ဝိုင်သောက်ဖို့ ဘယ်လောက်ပဲ ပိုက်ဆံသုံးမယ်ဆိုပြီး ကန့်သတ်ချက်လုပ်ထားပါ။ ဒီလိုလုပ်တာက ပိုက်ဆံလည်းချွေတာရာရောက်သလို အရက်လည်းလျှော့သောက်ဖြစ်စေမှာပါ -           ကိုယ်အရက်လျှော့သောက်ဖို့ကြိုးစားနေတယ်ဆိုတာ ကိုယ့်ဘေးနားသူငယ်ချင်းတွေ၊ မိသားစုတွေ၊ အထူးသဖြင့် သောက်ဖော်သောက်ဖက်တွေကို ပြောပြထားပါ။ ဒီကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး တကယ်လေးလေးနက်နက်လုပ်နေတယ်ဆိုတာလည်း သူတို့သိပါစေ၊ ဒါဆို သူတို့လည်း အထောက်အကူပေးနိုင်မှာပါ -           အရက်ကို ချက်ချင်းကြီးတိခနဲဖြတ်တာမျိုး မလုပ်သင့်တာ လူတိုင်းသိမှာပါ။ ဒါ့ကြောင့် […]

ဓာတ်ခွဲခန်းမှာ ဖန်တီးလိုက်တဲ့ သွေးကြောတွေကို ကျောက်ကပ်ဆေးနေရတဲ့ ဝေဒနာရှင်တွေဆီ  “သက်ရှိတစ်ရှူး”တွေအဖြစ် အစားထိုးကုသပေးနိုင်ခဲ့တယ်လို့ သုတေသနတစ်ခုက ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ ဒီသုတေသနကို မြောက်ကယ်ရိုလိုင်းနား မှာရှိတဲ့ နည်းပညာကုမ္ပဏီ Humacyte မှ သုတေသနပညာရှင်တွေက လေ့လာခဲ့ကြတာပါ။ ဒီကနဦးစမ်းသပ်မှုအဆင့်မှာ သုတေသီတွေက နှလုံးရောဂါကအစ ဒဏ်ဖြစ်ထိခိုက်မှုတွေအထိ အမျိုးမျိုးသော ရောဂါအခြေအနေတွေကြောင့် သွေးကြောထိခိုက်ပျက်စီးနေတဲ့လူနာတွေအတွက် ကုထုံးအသစ်တစ်ခု ကြိုးပမ်းခဲ့တာပါ။ Science Translational Medicine ဂျာနယ်မှာ မတ်လ ၂၇ ရက်က ဖော်ပြခဲ့တဲ့ ဒီလေ့လာမှုမှာ ကျောက်ကပ်ရောဂါဝေဒနာရှင်တွေကို ဓာတ်ခွဲခန်းထုတ် သွေးကြောတွေ အစားထိုးထည့်သွင်းပေးခဲ့ပြီး ကျောက်ကပ်ဆေးလို့ရစေခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ဓာတ်ခွဲခန်းမှာ သွေးကြောတွေဖန်တီးဖို့က အချိန်နှစ်လယူပြီး မွေးမြူရပါတယ်။ သွေးကြောကို အစားထိုးထည့်သွင်းလိုက်တာနဲ့ လူနာရဲ့ဆဲလ်တွေက တဖြည်းဖြည်းပွားလာပြီး ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ မူလသွေးကြောတွေနဲ့ ဆင်တူသွားစေမှာဖြစ်တယ်လို့ သုတေသီတွေကပြောပါတယ်။ သူတို့က ကနဦးလေ့လာမှုမှာပါဝင်ခဲ့တဲ့ လူနာ ၁၃ ဦးဆီက တစ်ရှူးတွေကို သရုပ်ခွဲလေ့လာခဲ့တဲ့အခါ လူနာရဲ့ဆဲလ်တွေနဲ့ သွေးကြောအသေးစားလေးတွေက […]

ဦးနှောက်က မမှတ်နိုင်တော့ပါဘူး၊ အသက်ကရလာပြီ လို့တွေးပြီး မစခင်က လက်လျှော့လိုက်တဲ့အရာတွေများတယ်နော်။ အသက်ကြီးပေမယ့် ကျန်းမာထက်မြက်နေဆဲ မပျက်စီးသေးတဲ့သူတွေမှ အများကြီးပါ။ လူငယ်တွေထက်တောင် အလုပ်လုပ်နိုင်၊လေ့လာသင်ယူနိုင်တဲ့ လူကြီးပိုင်းတွေ ဦးဆောင်နေတာအများကြီးရှိပါတယ်။ သူတို့ကျတော့ရော ဆုတောင်းကောင်းခဲ့တာလို့ပြောမှာလား။ ကံကောင်းတာကြောင့်ချည်းပဲမဟုတ်ပါဘူးနော်။ သူတို့က ခန္ဓာကိုယ်ကျန်းမာရေး၊ ဦးနှောက်ကျန်းမာရေးကို ကိုယ်တွေထက်ပိုပြီး ဂရုစိုက်ကြတယ်ဆိုတာလေး ထည့်ပြောပါဦး။ မကြာသေးခင်ကCell: Stem Cell ဂျာနယ်မှာဖော်ပြခဲ့တဲ့ သုတေသနအသစ်ကတော့ အာရုံကြောဆဲလ်လေးတွေက အသက် ၄၀၊၅၀ မက ၉၀ ကျော်အထိတောင် မှတ်ဉာဏ်သိမ်းဆည်းတဲ့ဦးနှောက်အပိုင်းမှာ လုပ်ဆောင်ချက်တွေဆက်လက်ရှိနေဆဲပဲလို့ ဆိုပါတယ်။ "ဦးနှောက်အတွက်အကျိုးပြုတဲ့အမူအကျင့်တွေကို ပုံမှန်လုပ်ဆောင်လေ အသက်ကြီးလာတဲ့အခါ ဒါမှမဟုတ် ရောဂါဝေဒနာတွေရှိလာတဲ့အခါ ဦးနှောက်ရဲ့ခံနိုင်ရည်ပိုကောင်းလေပါပဲ" လို့University of British Columbia မှ သုတေသီ ပါမောက္ခ Teresa Liu-Ambrose ကပြောပါတယ်။ ဒါဆို အသက်ကြီးလည်း ဦးနှောက်ကောင်းနေအောင် ဘာတွေလုပ်ရမလဲ (၁) လှုပ်ပါတော့ သက်လတ်ပိုင်းမှာ […]

ပြန်နွှေးမစားသင့်တဲ့အစားအစာတွေ ဘာတွေ အကြောင်းရေးထားတဲ့ဆောင်းပါးတွေဖတ်ပြီး ခေါင်းထဲ ဘာကိုအရင်တွေးမယ်ထင်လဲ။ ပရိသတ်ကြီး အယောက် ၁၀၀ ရဲ့အဖြေက.... ကျန်နေတဲ့ အစားအသောက်တွေ အကုန်လွှင့်ပစ်ရမှာလား။ မကုန်တာနဲ့လွှင့်ပစ်ရမယ်လို့ မဆိုလိုပါဘူးနော်။ အကြွင်းအကျန်တွေကို အပူပြန်ပေးလိုက်ရင် အာဟာရအာနိသင်ပြောင်းလဲသွားနိုင်တဲ့၊ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေရှိလာနိုင်တဲ့ အစားအစာတွေရှိပေမယ့် မကုန်သင့်တာမကုန်အောင် လုပ်လို့ရတဲ့နည်းတွေလည်းရှိပါတယ်။ နည်းလမ်းမှန်မှန် စီမံသိမ်းဆည်းမယ်ဆိုရင် အလဟဿလည်းမဖြစ်၊ အာဟာရလည်းမလျော့၊ဘေးလည်းမဖြစ်အောင် ခဲတစ်လုံးနဲ့ ငှက်သုံးကောင်လောက်ပစ်လို့ရပါတယ်။ အစားအသောက်ကို လုံလောက်တဲ့အပူချိန်နဲ့ ကြာချိန်မပေးဘဲ ချက်ပြုတ်တာ(ကျက်အောင်မချက်တာပေါ့)၊ မသင့်တော်တဲ့အပူချိန်မှာ သိမ်းဆည်းထားရှိတာက အစားအစာကနေ ရောဂါပိုးတွေပေါက်ဖွားစေတဲ့အဓိကအကြောင်းရင်းနှစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ကျန်းမာသန့်ရှင်းတဲ့ အစားအသောက်တွေ စီမံနိုင်မယ့်၊ အလေအလွင့်နည်းစေမယ့် နည်းလမ်းလေးတွေ အကြံပြုလိုက်ပါတယ်။ ချက်ပြုတ်တဲ့အခါ မကုန်လို့ကျန်နေတဲ့ အစားအစာကိုဘေးကင်းစွာပြန်စားသုံးချင်ရင် စစချင်းချက်ပြုတ်တဲ့အချိန်တည်းကသေချာချက်ဖို့ပါ။ အထူးသဖြင့် အနီရောင်ရှိတဲ့အသားတွေ (အမဲသား၊ဝက်သား)ကို အပူချိန်ပြင်းပြင်းနဲ့ချက်ပြုတ်ရပါမယ်။ Steak အသားပြားပဲဖြစ်ဖြစ်၊ကြော်တာဖြစ်ဖြစ် မကျက်တကျက်ဆို အန္တရာယ်များပါတယ်။ ကျန်နေရင် ပိုဆိုးတာပေါ့။ ဒီအသားတွေမှာ ပါတဲ့ သန်ကောင်ဥလိုမျိုး ကပ်ပါးပိုးတွေက မကျက်တကျက်အသားမှာ […]