အခြေခံကျန်းမာရေး

လူတိုင်းကိုင်တွယ် အသုံးပြုနေကြတဲ့ စမတ်ဖုန်းလှလှလေးတွေဟာ ကျန်းမာရေးထိခိုက်နိုင်တယ်လို့ လူတိုင်းနီးပါးသိလာကြပြီဖြစ်ပါတယ်။ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုနယ်ပယ်က ပညာရှင်တွေကလည်း ဒီအချက်ကို မကြာခန သတိပေးနေကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အဆိုပါ သတိပေးချက်တွေကို လိုက်နာနိုင်စွမ်းကတော့ နည်းပါးလွန်းလှပြီး လူတိုင်းနီးပါးဟာ စမတ်ဖုန်းတွေကို ဂရုတစိုက်သုံးစွဲကြခြင်းမရှိကြသေးပါဘူး။ ကျန်းမာရေးထိခိုက်နိုင်တယ်ဆိုတာကို သိရှိထားကြပေမယ့် ဘယ်လိုရောဂါတွေဖြစ်ပွားနိုင်တယ်ဆိုတာကိုလည်း တိတိပပ သိရှိထားကြခြင်းမရှိကြတာများပါတယ်။ စမတ်ဖုန်းလို အီလက်ထရွန်နစ်ထုတ်ကုန်တွေဟာ ရောဂါဘယပေါင်းများစွာကို လူတွေဆီယူဆောင်လာနိုင်ပါတယ်။ အခန့်မသင့်လို့ ကိုယ့်မှာမဖြစ်သေးပေမယ့် အကြောင်းတိုက်ဆိုင်လာရင် ရောဂါဝေဒနာတွေ ကြုံတွေ့လာရနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် စမတ်ဖုန်းတွေဟာ လူတွေကို ဘယ်လိုရောဂါဝေဒနာမျိုးတွေ ဖြစ်ပွားစေနိုင်သလဲဆိုတာကို ပြောပြချင်ပါတယ်။ ကူးစက်နိုင်သော ရောဂါပိုးမွှားများ စမတ်ဖုန်းတွေမှာ ကပ်ညိနေတဲ့ ရောဂါပိုးမွှားတွေဟာ အလွန်အန္တရာယ်များပြားကြောင်း သတိပေးမှုတွေရှိနေပါတယ်။ စမတ်ဖုန်း မျက်နှာပြင်တွေမှာ လေထုထဲက ပိုးမွှားတွေသာမက ကိုယ့်ရဲ့လက်၊ ကိုယ်သယ်ဆောင်သွားရာ အိမ်သာ၊ မော်တော်ကား၊ ထမင်းစားခန်း၊ ရုံး၊ စားသောက်ဆိုင်နဲ့ ဘယ်နေရာကမဆို ကပ်ညိလာတဲ့ ပိုးမွှားပေါင်း […]

အလုပ်တွေအရမ်းများနေလို့ ပင်ပန်းနေတဲ့အခါ ဘာလေ့ကျင့်ခန်းမှ မလုပ်ချင်တော့တာ သဘာဝပဲ။ တနေကုန် လုံးလည်း ကွန်ပျူတာရှေ့မှာ နာရီနဲ့ချီထိုင်နေရမယ်။ အိမ်ပြန်ရောက်ချိန် ဗိုက်ကလည်း ဆာနေတော့ အစားတွေ အများကြီးစားမိမယ်။ စားပြီးရင် အိပ်ရာထဲတန်းဝင်ပြီး အိပ်လိုက်မယ်။ မနက်မိုးလင်းရင် ရုံးပြန်သွားမယ်။ နေ့စဉ်ဘဝဟာ ဒီလိုပဲ လည်ပတ်နေတော့မှာလား ကိုကို မမတွေ ရေ ...... ဒီလိုသာဆိုရင် ကိုကို မမတွေ အနေနဲ့ ကိုယ်အလေးချိန် တိုးလာမယ်။ ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့ အဆီပိုတွေများလာမယ်။ မကိတ်သင့်တဲ့နေရာတွေ ကိတ်လာမယ်။ ပေါင်တံတွေ လက်မောင်းတွေ တုတ်လာမယ်။ စိတ်ညစ်လာရမယ်။ လှချင်ပချင်တဲ့ မမတွေဆိုရင်လည်း ကိုယ့်ရုပ်ကိုယ် မှန်ထဲမကြည့်ချင်တော့ဘူး။ ကြည့်ရဆိုးနေမလား တွေးပူနေရပြီလေ။ ဖက်တီးကြီးဖြစ်နေပြီလား။ ချစ်သူက ငြိုငြင်နေပြီလား။ ဟိုဟိုဒီဒီလျှောက်တွေးမိတော့မယ်။ အလုပ်ကလည်းများ၊ ကိုယ်ကလည်း စိတ်ဖိစီးနဲ့ နေရတာ မပျော်မရွှင်ဖြစ်လာတော့ ကျန်းမာရေးပါထိခိုက်လာနိုင်တယ်။ အလုပ်များတဲ့ ကိုကို […]

မနေ့က (ဇန်နဝါရီ ၂၉ ၂၀၂၀)က ရန်ကုန်ရဲ့လေထုက အနီရောင်အဆင့်ကို ရောက်သွားတယ်ဆိုတာ သိပါသလား။ ဒီ၂၁ရာစုမှာ လူဦးရေ တိုးပွားလာတာကြောင့် ကုန်ကြမ်းကုန်ချောတွေ ပိုလိုအပ်လာတဲ့အတွက် စက်ရုံတွေ၊ စွမ်းအင်တွေ ပိုလိုလာပါတယ်။ စိုက်ပျိုးရေးမြေတွေ၊ ရေတွေလည်း ပိုလိုလာပါတယ်။ ဒါတွေရဲ့ အဆုံးသတ်က ပတ်ဝန်းကျင်သယံဇာတ ပျက်စီးပြီး လျှော့နည်းလာတာပါပဲ။ ဒါကို သတိထားမိတဲ့ ဖွံဖြိုးပြီးနိုင်ငံကြီးတွေက ပတ်ဝန်းကျင်မညစ်ညမ်းအောင် ဇီဝလောင်စာအသုံးတွေလျှော့ချတာ၊ ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်တာတွေ စလုပ်နေကြပါပြီ။ မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့လည်းဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံအနေနဲ့ တတ်နိုင်တဲ့ဘက်ကနေ ပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိန်းသိမ်းဖို့လိုနေပါပြီ။ လေထုညစ်ညမ်းမှု အနီရောင်အဆင့်က အားလုံးကို သတိပေးလိုက်တာပါပဲ။ ဒီညစ်ညမ်းမှုတွေရဲ့ နောက်ကွယ်မှာ ကျန်းမာရေးအရဘယ်လိုထိခိုက်မှုတွေရှိနိုင်လဲဆိုတာ လေ့လာကြည့်ရအောင်။ လေထုညစ်ညမ်းမှု ဘယ်ကစ လေထုညစ်ညမ်းတယ်ဆိုတာ ကိုယ်ရှူတဲ့လေထဲမှာ အန္တရာယ်ရှိတဲ့ ဓာတ်ပစ္စည်းတွေပါနေတာပါ။ WHOက လူ၁၀ယောက်မှာ ၉ယောက်က မသန့်တဲ့လေတွေကို ရှူနေရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါကြောင့်WHOက လေထုညစ်ညမ်းမှုကို […]

ကျန်းမာခြင်းသည် လာဘ်ကြီးတစ်ပါးလို့ပြောကြပေမယ့် လူတော်တော်များများက တန်ဖိုးထားဖို့မေ့နေကြပါတယ်။ ကျန်းမာခြင်းရဲ့ တန်ဖိုးကို မကျန်းမာတော့မှနားလည်ကြတာပါ။ လူတစ်ယောက်ကျန်းမာပြီး ရောဂါကင်းနေဖို့က အခြားသူတွေလုပ်ပေးလို့မရပါဘူး ကိုယ်တိုင်လုပ်ယူရတာပါ။ နောက်တစ်ချက်က ကျန်းမာစေဖို့ ဆိုတဲ့နေရာမှာ အနေအထိုင်၊ အစားအသောက် နဲ့ နေ့စဉ်ပြုမူနေကျ အလေ့အထအားလုံးက သက်ရောက်နေတယ်ဆိုတာပါ။ တစ်နေ့တာအတွက် အရေးပါဆုံး အချိန်အပိုင်းအခြား တစ်နေ့တာလုံးမှာ တက်ကြွလန်းဆန်းနေချင်တယ်ဆိုရင် အင်အားပြည့်ဝစွာနဲ့နိုးထပြီး မနက်ခင်းလေးကို အကောင်းဆုံးစတင်ဖို့လိုပါမယ်။ မနက်ခင်းကို အကောင်းဆုံး စတင်နိုင်မှုက တစ်နေ့တာလုံးမှာ အကောင်းဆုံးတွေဖြစ်လာစေဖို့ရော သင့်ကျန်းမာရေးကိုပါ အများကြီးအထောက်အကူပြုပေးနိုင်လို့ပါ။ ကျန်းမာစေဖို့ မွေးမြူသင့်တဲ့ မနက်ခင်း အလေ့အထ အချို့က ဘာတွေများလဲ....... ရှင်သန်နေချိန်တလျှောက်မှာ ကျန်းမာပျော်ရွှင်စွာနေထိုင်နိုင်စေဖို့ဆိုရင် သင့်ရဲ့ မနက်ခင်းတိုင်းကို အခုလိုမျိုး ကုန်ဆုံးကြည့်ပါ။ အိပ်ရာစောစောထပါ မနက်ခင်းစောစောမှာ လေထုက သန့်စင်လတ်ဆတ်နေသလို နေရောင်ခြည်နုနုလေးက စိတ်ရောကိုယ်ပါ ကျန်းမာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် စိတ်ဓာတ်ကျမှုကင်းပြီး ကျန်းမာနေစေဖို့အတွက် ဗီတာမင် D ပြည့်ဝစွာရရှိစေဖို့ မနက်ခင်းနေရောင်ခြည်နဲ့ […]

ကျွန်တော်တို့ မြန်မာနိုင်ငံမှာတော့ သိပ်ပြီးတွင်ကျယ်သေးတာမျိုးမဟုတ်ပေမဲ့ ဒီဘက်ခေတ်မှာလည်း နားတစ်မျိုးသာမက နှာခေါင်းမှာပါ အပေါက်ဖောက်တာ ခေတ်စားလာကြပါတယ်။ မြင်နေကျမဟုတ်သူတွေအတွက်တော့ တော်တော်ထူးဆန်းနေနိုင်တဲ့ ကိစ္စတစ်ခုဆိုပေမဲ့ ဒါဟာလည်း ခေတ်ရေစီးကြောင်းရဲ့ ရိုက်ခတ်မှုတစ်မျိုးပါပဲ။ ဒါကြောင့် ကိုယ်တိုင်က နှာခေါင်းမှာ အပေါက်ဖောက်ဖို့ စဉ်းစားနေတယ်ဆိုရင်တော့ ဒီဆောင်းပါးကို အရင်ဆုံးဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပေးလိုက်ချင်ပါတယ်။ နှာခေါင်းအပေါက်ဖောက်တာ အနာကျက်ဖို့ ဘယ်လောက်ကြာနိုင်လဲ။ နားကပ်ပေါက်ဖောက်တာလိုပဲ နှာခေါင်းပေါက်ဖောက်တဲ့အခါမှာလည်း လုံးဝအကင်းအရှင်းပျောက်သွားဖို့ ၄လမှ ၉လထိ ကြာနိုင်ပါတယ်။ အနာကျက်ရန်ကြာချိန်သည် • အပေါက်ဖောက်ထားတဲ့ နှာခေါင်းအစိတ်အပိုင်း (နှာခေါင်းပေါက်၊ အတွင်းသား၊ အပေါက်နှစ်ခြား အလယ်ကခြားနေတဲ့ အမြှေးပါး အစရှိသဖြင့်) • အပေါက်ဖောက်ထားတဲ့ နေရာမှာ ကပ်ထားတဲ့ ပစ္စည်း (သံ၊ ရွှေ၊ ပလက်တီနမ်၊ သတ္တုပစ္စည်း အစရှိသဖြင့်) • ဒီအပေါက်ဖောက်ထားတဲ့ နေရာကို ဘယ်လောက်ထိ သန့်ရှင်းအောင်ထားလဲ စတာတွေပေါ် မူတည်နိုင်ပါတယ်။ နှာခေါင်းပေါက် ဖောက်ပြီးနောက် ပြန်ကောင်းလာရန် […]

ကမ္ဘာကြီးက အရင်ကထက် ပိုပြီးပူနွေးလာတယ်။ ရာသီဥတုတွေ ဖောက်လွဲဖောက်ပြန်ဖြစ်လာတယ်။ အဲ့လိုပဲ ရောဂါပိုးမွှားအသစ်အဆန်းတွေဆိုတာလည်း အရင်တုန်းကရော အခုရော နောင်ရော ထွက်ပေါ်နေဦးမှာပါ။ မှတ်မှတ်ရရ အရင်နှစ်တွေတုန်းကလည်း ကြက်ငှက်တုပ်ကွေး၊ ဆင်တုပ်ကွေး၊ ဝက်တုပ်ကွေးဆိုပြီး အမျိုးမျိုး ထွက်လို့ ပြည်သူလူထုက အထိတ်တလန့် ဖြစ်ကြရတယ်။ အခုတခါလည်း တရုတ်ပြည်ကနေ ဝူဟန်ဗိုင်းရပ်စ်ဆိုပြီး အဆုတ်ရောင်နမိုးနီးယားဖြစ်စေတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်အသစ်တွေ ထပ်ထွက်လာပြန်ပြီနော်။ ရောဂါပိုးမွှားဆိုတာ အသစ်ပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊ အဟောင်းပဲဖြစ်ဖြစ် အဓိက ကူးစက်နိုင်တာကတော့ ကိုယ်ခံအားနည်းသူတွေ၊ ကလေးတွေနဲ့ အသက်ကြီးပိုင်းအရွယ်တွေပါပဲ။ အရေပြားချင်းထိမိရာကနေ ကူးစက်တာတွေ ရှိတယ်၊ လေထဲကနေတစ်ဆင့် ကူးစက်တာတွေလည်း ရှိတယ်၊ အစားအစာ သို့မဟုတ် တိရစ္ဆာန်အသားကနေ ကူးစက်တာမျိုးလည်း ရှိတယ်။ ဘယ်လိုကြောင့်ပဲ ကူးစက်ခံရပါစေ ကိုယ်ခံအားနည်းတဲ့သူတွေသာလျှင် အဓိကရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေ အများဆုံးဆိုတာတော့ မမေ့သင့်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် ဘယ်လိုအချိန်မျိုးမှာမဆို ကိုယ့်ရဲ့ […]

​အခုနှစ်ပိုင်းတွေမှာ လိင်အကြမ်းဖက်ခံ ရတာကို မကြာခဏကြားနေရပါတယ်။ ကလေးတွေရော၊ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေရော၊ ယောက်ျားလေး၊ မိန်းကလေးတွေရော ကြားနေရတာပါ။ ဒီကိစ္စက မဖြစ်ရင်ကောင်းပါတယ်။ ဖြစ်လာရင် နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးတွေ မြန်မြန်ဆန်ဆန်ကာကွယ်နိုင်မှသာ ပြုကျင့်ခံရသူ (victim)က နှစ်ခါ မနစ်နာမှာပါ။ ဒီမှာတော့ လိင်အကြမ်းဖက်ခံရပြီးနောက်  လုပ်ရမယ့်အချက်တွေကို ကျန်းမာရေးရှုထောင့်ကေန ပြောပြသွားမှာပါ။ (၁) ကိုယ်တွင်းကိုယ်ပဒဏ်ရာများ အဓမ္မကျင့်ခံရတာကို သိသိချင်း အရင်ဆုံးလုပ်ရမှာက ဆေးရုံကို သွားဖို့ပါ။ ရေမချိုးပါနဲ့။ ဆေးရုံကိုတန်းသွားပါ။ ဒါမှ အမှုဖွင့်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ သက်သေ (သုတ်ရည်)စတာတွေကို စုဆောင်းနိုင်မှာပါ။ နောက်တစ်ခုက ဒဏ်ရာပါ။ ခြိမ်းခြောက်ခံထားရလို့ဖြစ်ဖြစ်၊ ရုန်းကန်ထားလို့ဖြစ်ဖြစ် ပွန်းပဲ့ရာ၊ အညိုအမည်းစွဲရာ၊ အခြားဒဏ်ရာတွေရှိနိုင်ပါတယ်။ ဒါပြင့် မိန်းမကိုယ်စုတ်ပြဲတာ၊ စအိုစုတ်ပြဲပြီး အူအတွင်းပိုင်းထိ ဒဏ်ရာရတာ၊ သွေးထွက်လွန်တာတွေ ရှိနိုင်ပါတယ်။ လိုအပ်ရင် ခွဲစိတ်ကုသရတာတွေလုပ်ရမှာပါ။ နောက်ကျသွားရင် ပိုးဝင်တာ၊ အသက်အန္တရာယ်ရှိတာတွေ […]