Malaria (ငှက်ဖျား) ဆိုတာဘာလဲ

ငှက်ဖျား (Malaria) ဆိုတာ

ပိုးတွေက ခန္ဓါကိုယ်ထဲရောက်ရှိသွားတဲ့အခါ အသည်းဆီကိုရောက်ရှိသွားပြီး အသည်းမှာရှင်သန်ကြီးထွားတာဖြစ်ပါတယ်။ အရွယ်ရောက်လာတဲ့အခါမှာတော့ ပိုးတွေကသွေးကြောထဲရောက်ရှိသွားပြီးသွေးနီဥဆဲလ်တွေဆီကို စတင်ကူးစက်ပါတယ်။သွေးနီဥဆဲလ်ထဲရောက်ရှိသွားပြီးနောက် ၄၈ နာရီကနေ ၇၂ နာရီအတွင်းပေါက်ပွားလာပြီး ဆဲလ်တွေဆီကိုကူးစက်တာဖြစ်ပါတယ်။

ပိုးတွေကသွေးနီဥဆဲလ်တွေထဲမှာ ဆက်လက်ပြန့်နှံ့နေပြီး ၂ ရက် ၃ ရက်အကြာမှာမှရောဂါလက္ခဏာတွေစပေါ်လာပါတယ်။ ငှက်ဖျားရောဂါပိုးရှင်သန်ပေါက်ဖွားရာ အပူပိုင်းနဲ့ သမပိုင်းတွေမှာ ရောဂါအဖြစ်များပါတယ်။

ငှက်ဖျားရောဂါလက္ခဏာတွေကဘာတွေလဲ

ငှက်ဖျားရောဂါရဲ့ရောဂါလက္ခဏာတွေကို သာမန်ငှက်ဖျားရောဂါ (uncomplicatedmalaria) နဲ့ပြင်းထန်တဲ့ငှက်ဖျားရောဂါ (severe mlaria) ဆိုပြီး ၂ မျိုးခွဲခြားသတ်မှတ်ထားပါတယ်။

သာမန်ငှက်ဖျားရောဂါ (Uncomplicated malaria)

သာမန်ငှက်ဖျားရောဂါကိုရောဂါလက္ခဏာပေါ်လာတဲ့အချိန်မှသာသိရှိနိုင်တာဖြစ်ပါတယ်။ပြင်းထန်တာမျိုးတွေနဲ့ ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါထိခိုက်တာမျိုးတွေတော့မရှိပါဘူး။

မကုသဘဲနေမယ်ဆိုရင်တော့ရောဂါပြင်းထန်လာနိုင်ပါတယ်။ ကိုယ်ခံအားနည်းနေမယ်ဆိုရင်လည်းရောဂါကပြင်းထန်လာနိုင်ပါတယ်။

ရောဂါလက္ခဏာတွေအနေနဲ့ကတော့အေးတာ၊ပူတာ။ ချွေးထွက်တာတွေကနေတဆင့်ရောဂါလက္ခဏာတွေကပြင်းလာပြီး

• အေးစိမ့်စိမ့်ဖြစ်ပြီး ခိုက်ခိုက်တုန်အောင်ချမ်းတာ
• အဖျားတက်တာ၊ခေါင်းကိုက်တာနဲ့အော့အန်တာ
• ငယ်ရွယ်တဲ့သူတွေမှာ အဖျားကြီးပြီး တက်တာ
• ချွေးတအားထွက်ပြီး အပူချိန်ကျသွားပေမယ့် နုံးချိနေတာမျိုးတွေ ခံစားရနိုင်ပါတယ်။

ပြင်းထန်ငှက်ဖျားရောဂါ (Severe malaria)

အပြင်းစားငှက်ဖျားရောဂါကိုဆေးခန်းတွေနဲ့ ဓါတ်ခွဲစမ်းသပ်မှုတွေလုပ်တဲ့အခါ ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါတွေထိခိုက်ပျက်စီးနေတာမျိုးတွေကနေရောဂါခံစားနေရတာကိုတွေ့ရှိရပါတယ်။

ရောဂါလက္ခဏာတွေကတော့ –

• အဖျားတက်တာ၊ ချမ်းတုန်တာ
• သတိလစ်တာ
• နုံးချိတာ
• တက်တာ
• အသက်ရှုကြပ်တာ၊ အသက်ရှုရခက်တာ
• ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့ သွေးယိုစီးမှုဖြစ်တာ၊ သွေးဆုတ်တာ
• အသားဝါတာ၊ အရေးပါတဲ့ ကိုယ်အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းတွေထိခိုက်ပျက်စီးလာတာ
• ပြင်းထန်တဲ့ ငှက်ဖျားရောဂါကို အချိန်မီကုသမှုမခံယူပါကသေဆုံးသည်အထိဖြစ်နိုင်တာ။

အကြောင်းအရင်းများ

Plasmodium ကပ်ပါးပိုးကူးစက်ခံထားရတဲ့Anophelesခြင် အကိုက်ခံရတာကနေကူးစက်လာတာဖြစ်ပါတယ်။ ငှက်ဖျားရောဂါကAnophelesခြင်ကနေတဆင့်ပဲကူးစက်တာဖြစ်ပါတယ်။

ရောဂါပိုးသယ်ဆောင်ထားတဲ့ခြင်က လူကိုကိုက်လိုက်တဲ့အခါရောဂါပိုးကသွေးကြောတွေထဲကိုရောက်ရှိသွားပါတယ်။ရောဂါပိုးက သွေးကြောတွေထဲကနေတဆင့် အသည်းဆီကိုရောက်ရှိသွားပြီး အသည်းမှာရှင်သန်ပေါက်ပွားတာဖြစ်ပါတယ်။ရောဂါပိုးကူးစက်ခံရပြီး ၁၀ ရက်ကျော်ကြာတဲ့အထိရောဂါလက္ခဏာကမပြတတ်ပါဘူး။ ထိုကာလအတွင်းမှာရောဂါပိုးကစပြီးပေါက်ပွားပြန့်နှံ့တာဖြစ်ပါတယ်။

အဲ့သည့်နောက်မှာတော့ ငှက်ဖျားရောဂါပိုး အသစ်တစ်မျိုးကသွေးကြောတွေထဲကိုပြန့်နှံ့သွားပြီးသွေးနီဥဆဲလ်တွေနဲ့ အခြားအစိတ်အပိုင်းတွေဆီကို ကူးစက်ပြန့်နှံ့ပါတယ်။ အချို့ငှက်ဖျားပိုးတွေက အသည်းထဲမှာကျန်ရှိနေပြီးနောက်ပိုင်းမှပေါ်လာပြီး တကျော့ပြန်ပြန်ဖြစ်စေပါတယ်။

ငှက်ဖျားမဖြစ်အောင်ဘယ်လိုကာကွယ်မလဲ

• ငှက်ဖျားကာကွယ်နိုင်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးမရှိသေးပါဘူး။
• ငှက်ဖျားရောဂါပိုးရှိတဲ့နေရာဒေသတွေကို သွားရောက်မယ်ဆိုရင် မသွားခင် ဆရာဝန်နဲ့အရင်တိုင်ပင်ပါ။ရောဂါကာကွယ်နိုင်မယ့်ဆေးတွေကို ဆရာဝန်က ညွှန်ကြားပါလိမ့်မယ်။
• ခြင်ကိုက်မခံရအောင်ခြင်ထောင်နဲ့အိပ်ပါ။
• ခြင်ကိုက်မခံရအောင် အင်္ကျီလက်ရှည်ဘောင်းဘီရှည်တွေဝတ်ဆင်ပါ။ DEET ပါတဲ့ ခြင်နိုင်ဆေးလူးပါ။ခြင်နိုင်ဆေးအသုံးပြုပေးပါ။ DEET ပါတဲ့ခြင်ဆေးတွေက ငှက်ဖျားအကူးစက်မခံရအောင် ကာကွယ်ပေးပါလိမ့်မယ်။

Hello Health Group သည်ဆေးပညာအကြံပြုချက်များ၊ ရောဂါရှာဖွေအတည်ပြုချက်များနှင့် ကုသမှုများ မပြုလုပ်ပေးပါ။