G6PD ရှိရင် ဘာတွေရှောင်ရမလဲ........

G6PD အင်ဇိုင်း ချို့တဲ့တဲ့ ပြဿနာက မျိုးဗီဇဆိုင်ရာ ရောဂါတစ်မျိုးပါ။ အာရှ၊ အာဖရိက နဲ့ မြေထဲပင်လယ်ဒေသတွေက အမျိုးသားတွေမှာ အဖြစ်များပါတယ်။ အကြောင်းကတော့ ခန္ဓာကိုယ်က သွေးနီဥဆဲလ်တွေကို ကျန်းမာစေဖို့ ထောက်ပံ့ပေးတဲ့ glucose-6-phosphate dehydrogenase (G6PD)အင်ဇိုင်းကို လုံလောက်အောင် မထုတ်လုပ်နိုင်တာပါ။

G6PDအင်ဇိုင်း ချို့တဲ့တဲ့ ပြဿနာကို ခံစားနေရသူ အများစုက ကျန်းမာကြပါတယ်။ တစ်ခါတရံမှ ဖျားနာတာ၊ ဆေးဝါးအချို့နဲ့ အစားအသောက်အချို့ကြောင့် သွေးနီဥဆဲလ်တွေ ပြိုကွဲပြီး သွေးအားနည်းတာကို ခံစားရတာပါ။ ဒီအခြေအနေကို သွေးနီဥဆဲလ်များ အလျင်အမြန် ပြိုကွဲခြင်းကြောင့် ဖြစ်တဲ့ သွေးအားနည်းရောဂါ တစ်မျိုး haemolytic anaemia လို့ ခေါ်ပါတယ်။

ဒီတစ်ခေါက်တော့ G6PDခံစားနေရသူတွေအနေနဲ့ ဘယ်လိုအစားအစာတွေကို မစားသင့်ဘူးလဲ၊ ဘာတွေနဲ့ ခပ်ဝေးဝေးနေဖို့ လိုမလဲဆိုတာကို ပြောပြပေးလိုပါတယ်။

G6PD ရှိရင် ဘာတွေရှောင်ရမလဲ……..

G6PDအင်ဇိုင်း ချို့တဲ့တဲ့ ပြဿနာကို ခံစားနေရမယ်ဆိုရင် ဒါလေးတွေကို သတိထား ရှောင်ကြဉ်ဖို့ လိုပါမယ်။

တောင်ကြီးပဲလှော်

G6PDရှိတယ်ဆိုရင် အဖြစ်မနေရှောင်ရမှာက တောင်ကြီးပဲလှော်ပါ။ တောင်ကြီးပဲလှော်ကို စားလိုက်တဲ့အခါ အပင်ရဲ့ ဝတ်မှုန်တွေက G6PD ခံစားနေရသူမှာ သွေးနီဥတွေ လျင်လျင်မြန်မြန် ပြိုကွဲစေပြီး သွေးအားနည်းစေနိုင်လို့ပါ။

မတော်တဆ စားမိမယ်ဆိုရင်ပြင်းထန်တဲ့ လက္ခဏာတွေ အနေနဲ့ ခေါင်းကိုက်တာ၊ မူးဝေတာ၊ အော့အန်တာ၊ မအီမသာ ဖြစ်တာမျိုး ခံစားရနိုင်ပါတယ်။

ဒန်း

ဆံပင် အရောင်ဆိုးဖို့နဲ့ လက်မှာ အလှဖော်ဖို့အတွက် ပုံဖော်တဲ့အခါ အသုံးပြုကြတဲ့ ဒန်းကလည်း G6PD ခံစားနေရသူတွေ ရှောင်သင့်တဲ့ အရာတစ်မျိုးပါ။ ဒန်းက G6PDခံစားနေရသူတွေမှာ hemolytic crises (သွေးနီဥဆဲလ်တွေ အချိန်တိုအတွင်းမှာ အလျင်အမြန် ပျက်စီးခြင်း)ကို ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ မွေးကင်းစ ဘေဘီးလေးတွေနဲ့ အသက် ၂ နှစ်အောက် ကလေးလေးတွေမှာ အဖြစ်များပါတယ်။

အကိုက်အခဲပျောက်ဆေး

နာကျင်ကိုက်ခဲတာတွေ နဲ့ ရောင်ရမ်းမှုတွေကို သက်သာစေနိုင်တဲ့ Aspirin ကလည်း G6PDရှိသူတွေ ရှောင်ရမယ့် ဆေးဝါး တစ်မျိုးပါ။ တကယ်လို့ G6PD ခံစားနေရမယ်ဆိုရင်တော့ Aspirin က အကိုက်အခဲ သက်သာစေဖို့နဲ့ အရောင်ကျစေဖို့ နည်းလမ်းကောင်းတစ်ရပ် မဟုတ်ပါဘူး။ ဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်ပြီးမှသာ အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးကို သောက်ပါ။

သွေးကျဲဆေးအနေနဲ့ သောက်ရမယ်ဆိုရင်လည်း ဆရာဝန်နဲ့ ကြိုတိုင်ပင်ဖို့၊ G6PDရှိကြောင်း ပြောဖို့ လိုပါတယ်။

ပရုတ်လုံး

G6PDရှိမယ်ဆိုရင် ပရုတ်အေးပါတဲ့ အရာတွေ၊ တွေကို ရှောင်ဖို့ လိုပါမယ်။ ပရုတ်လုံးပါတဲ့ naphthaleneက G6PDချို့တဲ့သူတွေမှာ သွေးနီဥဆဲလ်တွေကို ကွဲစေပါတယ်။ ပရုတ်လုံးနံ့ကို ရှူမိတာ ဖြစ်ဖြစ်၊ ပါးစပ်ထဲရောက်သွားတာ ဖြစ်ဖြစ် သတိထားရပါမယ်။ G6PDချို့တဲ့ပြီး မွေးလာတဲ့ ကလေးတွေမှာ အနှီးတွေ၊ အင်္ကျီတွေကို ပရုတ်လုံး မထည့်ဖို့ လိုပါတယ်။

ဆေးဝါးတွေ

• အကိုက်အခဲ ပျောက်ဆေးတွေ
• ပိုးသတ်ဆေးတွေ ဖြစ်ကြတဲ့
• (Nitrofurantoin
• Nalidixic acid
• Sulfamethoxazole)
• တချို့ ငှက်ဖျားဆေးတွေ
• ကင်ဆာဆေး တချို့တွေပါ။

ဒါတွေအပြင် ဆိုးဆေးတွေ၊ တာရှည်ခံ ဓာတုပစ္စည်းတွေ ထည့်သွင်းထုတ်လုပ်ထားတဲ့ အရာတွေကိုလည်း သတိထားဖို့ လိုပါမယ်။ အခုပြောခဲ့တာလေးတွေကို နေ့စဉ်ဘဝမှာ သေချာလေး ရှောင်ကြဉ်မယ်ဆိုရင် G6PDရှိပေမယ့်လည်း အဆင်ပြေပြေ နေနိုင်မှာပါ။