ဦးနှောက်အာရုံကြောကျန်းမာရေး

အိမ်သာသွားတုန်းကအကောင်း ပြန်လည်းထရော ခေါင်းထဲမှာ မိုက်ခနဲဖြစ်သွားတာကို ကြုံဖူးမှာပါ။ မူးမေ့သွားတော့မတတ် ခံလိုက်ရတာကြောင့် စိတ်ထဲမှာ တော်တော်ကြောက်သွားမှာပါ။ ဒီလို ဖြစ်ရတာ ဘာကြောင့်လဲ။ တော်ကြာ အိမ်သာအထ မှာ မူးရာကနေ အသက်ပါပါသွားရင် ဘယ်လိုလုပ်မလဲ။ အိမ်သာအထ မှာ မူးသွားရတဲ့ အကြောင်းရင်း အိမ်သာအထ မှာ မူးသွားရတဲ့ အကြောင်းရင်းတွေက အများကြီး ရှိပါတယ်။ တချို့ကလည်း အိမ်သာအထမှမဟုတ် ဘယ်အချိန်မှာမဆို ဖြစ်နိုင်တာတွေလည်း ရှိပါတယ်။ Vasovagal reflex အာရုံကြောစနစ်တစ်ခုလို့ပဲ အလွယ်ပြောရအောင်ပါ။ ဒီဟာက လူတိုင်းမှာ ရှိပါတယ်။ ပုံမှန်ဖြစ်စဉ်တစ်ခုပါပဲ။ Vasovagal reflexဆိုတာ ခန္ဓာကိုယ်မှာ ရှိတဲ့ vagus nerveကို လှုံ့ဆော်တဲ့ စနစ်တစ်ခုပါ။ သူက အာရုံကြောစနစ်အပြင် နှလုံးနဲ့ သွေးလှည့်ပတ်မှုအပေါ်မှာပါ သက်ရောက်မှု ရှိပါတယ်။ အကြောင်းတစ်ခုခုကြောင့် vagus nerveကို လှုံ့ဆော်လိုက်တဲ့အခါ […]

ခေါင်းတွေကိုက် လိုက်တာဆိုတဲ့ ဝေဒနာမျိုးက နေပူထဲမှာ နေတာကြာလာသူတွေမှာ အတော်လေး တွေ့ရတတ်ပါတယ်။ ခေါင်းတွေ အုံလာတာဖြစ်တတ်သလို တဆစ်ဆစ်နဲ့ ခေါင်းတွေကိုက် လာတာလည်း ကြုံရတတ်ပါတယ်။ တချို့ဆို ဖျားတဲ့အထိတောင် ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ နေပူထဲမှာ နေတာကြာရင် ဘာလို့ ခေါင်းကိုက် တာလဲ။ ဘယ်လိုသက်သာအောင် လုပ်ရမလဲဆိုတာ နည်းလမ်းတွေကို ပြောပြပေးပါမယ်။ နေပူထဲမှာ နေတာကြာရင် ဘာကြောင့် ခေါင်းတွေကိုက် တာလဲ။ ဒါကို Heat headaches လို့ ခေါ်ပါတယ်။ ပူတာသက်သက်ကတော့ ခေါင်းကိုက်စေတာ ရှားပါတယ်။ တခြားသော အချက်တွေက အားပေးကူညီနေလို့သာ ခေါင်းကိုက်တဲ့အထိ ဖြစ်လာတာပါ။ ဒီအချက်တွေကတော့ ရေဓာတ်ခမ်းခြောက်တာ Baylor College of Medicine အရ နေပူထဲမှာ ခေါင်းကိုက်ရတာက ရေဓာတ်ဆုံးရှုံးလို့ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်တဲ့။ ရေဓာတ်ဆုံးရှုံးတဲ့အခါ သွေးကြောတွေ ကျုံ့လာတာကြောင့် ခေါင်းထဲမှာ တဆစ်ဆစ်နဲ့ […]

မပေါ့ဆသင့်တဲ့ ကျန်းမာရေးပြဿနာတွေထဲမှာ ယာယီလေဖြတ်ခြင်း (Transient Ischemic Attack) ဟာလည်း တစ်ခုအပါအဝင်ပါ။ ယာယီလေဖြတ်ခြင်းဟာ များသောအားဖြင့် လေဖြတ်တော့မယ်ဆိုတဲ့ နိမိတ်လက္ခဏာတစ်ခုဖြစ်ပြီး ဂရုမစိုက်ဘူးဆိုရင် သိပ်မကြာခင်ကာလမှာ လေဖြတ်ဝေဒနာခံစားရနိုင်ခြေ မြင့်မားလှပါတယ်။ ပုံမှန်အားဖြင့် Ministroke လို့လည်းခေါ်ဆိုကြတဲ့ ယာယီလေဖြတ်ခြင်း ဟာ လေဖြတ်ဝေဒနာနဲ့ လက္ခဏာအားလုံး တူညီနေတတ်ပါတယ်။ အဓိက ကွဲပြားချက်ကတော့ အချိန်ကာလဖြစ်ပြီးတော့ ယာယီလေဖြတ်တယ်ဆိုရင် အချိန်ကာလ အနည်းငယ်သာဖြစ်လေ့ဖြစ်ထရှိပါတယ်။ ယာယီလေဖြတ်တာဟာ မိနစ် အနည်းငယ်ကနေ နာရီပိုင်း၊ တစ်ခါတစ်ရံ ၂၄ နာရီဝန်းကျင်အထိ ကြာမြင့်တတ်ပါတယ်။ များသောအားဖြင့် ယာယီလေဖြတ်တာဖြစ်ပြီး ၁ နှစ်ဝန်းကျင်မှာ လေဖြတ်ဝေဒနာကို ကြုံရတတ်ပါတယ်။ ဘာကြောင့် ယာယီလေဖြတ်ခြင်း ဖြစ်ရတာလဲ ယာယီလေဖြတ်ခြင်းဟာ လေဖြတ်ဝေဒနာအမျိုးအစားတစ်မျိုးဖြစ်တဲ့ Ischemic Stroke နဲ့ မူလဇစ်မြစ်ခြင်းတူညီပါတယ်။ Ischemic Stroke ဖြစ်ရတဲ့အကြောင်းအရင်းက ဦးနှောက်ကို သွေးစီးဆင်းမှု နည်းပါးပြီး […]

GCS 3ဆိုတာက သာမန်လူတွေနဲ့ သိပ်မရင်းနှီးသေးတဲ့ စကားလုံးပါ။ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဒဏ်ရာရနေတဲ့ သူတစ်ယောက်ကို GCSစစ်ဆေးလိုက်တဲ့အခါ 3ပဲရတယ်ဆိုတာ ဘာပြောတာလဲ။ 0 မဟုတ်ဘူးဆိုတော့ အခြေအနေမဆိုးဘူးလား။ ဒါတွေကို နားလည်ဖို့ဆိုရင် GCS 3 ကို မပြောခင် GCSဆိုတာ ဘာလဲက စပြောရပါလိမ့်မယ်။ GCS ဆိုတာ ဘာလဲ။ GCSရဲ့ အရှည်ကောက်က The Glasgow Coma Scale ပါ။ ဦးနှောက်ကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ထိခိုက်ထားတဲ့ လူတစ်ယောက်မှာ သတိရတဲ့ အတိုင်းအတာ ဘယ်လောက်ရှိသလဲဆိုတာ စမ်းသပ်တာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အလွယ်ပြောရရင်တော့ ဦးနှောက်ထိတာ ဘယ်လောက်ဆိုးသလဲဆိုတာ စစ်ဆေးတာပါ။ ဒီစစ်ဆေးချက်က လုပ်ရတာလည်း လွယ်တယ်။ စိတ်လည်း ချရတယ်။ ရမှတ်နဲ့ ဦးနှောက်ထိခိုက်တာနဲ့ကို ဆက်စပ်ပြီး တွေးခေါ်လို့ ရပါတယ်။ ဦးနှောက်ထိခိုက်မှု အပြီးမှာ […]

"မျက်စိမှိတ်ထားသော်ငြား သူ့အရိပ်ထင်နေတာ နှလုံးသားကို နားဆင်ငြား စကားတွေပြောနေလိုက်တာ" ဆိုတဲ့ အလှရဲ့သစ္စာတရား သီချင်းကို ကြားဖူးကြမယ်ထင်ပါတယ်။ သီချင်းလေးထဲက မျက်စိလေးကို မှိတ်လိုက်ချိန်မှာ ချစ်သူရဲ့ ပုံရိပ်တွေ မြင်ယောင်နေတယ်ဆိုတဲ့အကြောင်း ရေးဖွဲ့ထားတာလေးက ကြည်နူးစရာ။ ဒါဆို သင်လည်း မျက်လုံးကို မှိတ်ကြည့်လိုက်ပါ။ ပြီးရင် တစ်စုံတစ်ခုကို စိတ်ကူးပုံဖော်ကြည့်ပါ။ ချစ်ရသူကိုပဲ ဖြစ်ဖြစ်ပေါ့။ လူသားတွေရဲ့ မှတ်ဉာဏ်ဟာ မျက်လုံးမှိတ်ထားချိန်မှာတောင် ပုံရိပ်တွေ ခံစားပုံပေါ်လာအောင် ဖန်တီးပေးနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သင်မြင်ယောင်ချင်တဲ့ တစ်စုံတစ်ရာက သင့်စိတ်ထဲမှာ ပုံသဏ္ဍာန်ပေါ်နေရဲ့လား။ သင့်ချစ်သူပုံရိပ် ပေါ်မလာဘူးဆိုရင်တော့ သင့်မှာ ပြဿနာရှိနေပါပြီ။ သင့်ချစ်သူရဲ့ စိတ်ဆိုးမှုတင်မဟုတ်ပါဘူး။ အာရုံကြောဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးပြဿနာ တစ်ခုကိုပါ ရင်ဆိုင်နေရတာပါ။ လူတိုင်းက စိတ်ကူးထဲမှာ ပုံရိပ်ဖော်နိုင်စွမ်းမရှိပါဘူး။ လေ့လာချက်တွေအရ လူတိုင်း ခုလိုမျိုး စိတ်ထဲမှာ စိတ်ကူးပုံဖော်နိုင်စွမ်းမရှိကြဘူးလို့ သိလာရပါတယ်။ ဒီအဖြစ်အပျက်တွေကို စတင်တွေ့ရှိခဲ့တာက ၁၈၈၀ […]

ဦးနှောက်ဆိုတာ ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံး စည်းချက်ကျကျ အလုပ်လုပ်နိုင်ဖို့ အပေါ်ဆုံးမှာနေပြီး ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ အင်္ဂါရပ်ပါ။ ဗဟိုစနစ်ကြီးပေါ့။ သူတစ်ခုတည်းနဲ့တော့ အားလုံးကို မထိန်းချုပ်နိုင်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် သူ့ကို ကူညီပေးဖို့ ကျောရိုးအာရုံမကြီးတွေ၊ အာရုံကြောငယ်လေးတွေ ရှိပါတယ်။ ကျောရိုးအာရုံကြောမကြီးကတော့ ဦးနှောက်နဲ့ အာရုံကြောငယ်တွေကြား သတင်းအချက်အလက် ဖလှယ်ပေးရတဲ့ ပေါင်းကူးတံတားကြီးပါပဲ။ ဦးနောက်ရော၊ ကျောရိုး အာရုံကြောမကြီးရော၊ အာရုံကြောငယ်တွေရော ကျန်းမာနေပါမှ ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံးကို ကောင်းကောင်း ထိန်းချုပ်နိုင်မှာပါ။ ဒါပေမယ့် သူတို့ကလည်း တခြားသော ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါတွေလိုပဲ ရောဂါဖြစ်တတ်ကြပါတယ်။ ဘယ်လိုရောဂါတွေ ဖြစ်နိုင်သလဲဆိုတာ ဆက်ကြည့်ရအောင်။ ဦးနှောက်မှာ အဖြစ်များတဲ့ ရောဂါများ ဦးနှောက်မှာ အဖြစ်များတဲ့ ရောဂါတွေကို အုပ်စုခွဲကြည့်မယ်ဆိုရင် ထိခိုက်ဒဏ်ရာ မတော်တဆထိခိုက်မှု တစ်ခုခုကြောင့် ခေါင်းထိခိုက်မယ်ဆိုရင် အထဲက ဦးနှောက်လည်း ထိခိုက်နိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်ပဲ ဦးနှောက်အတွင်းသားကြေတာ၊ ဦးနှောက်သွေးယိုတာ၊ ဦးနှောက်တွင်းဖိအားများတာတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ ဦးနှောက်အကျိတ် ဦးနှောက်ကိုယ်တိုင်က […]

အာရုံကြောစနစ်မှာ ပင်မအာရုံကြောမကြီးလို့ခေါ်တဲ့ ဦးနှောက်နဲ့ ကျောရိုးအာရုံကြောမကြီးရယ်၊ သူတို့ကနေ ဖြာပြီးထွက်လာတဲ့ အာရုံကြောငယ်လေးတွေရယ်ဆိုပြီး ရှိပါတယ်။ ဒီအာရုံကြောလေးတွေမှာ ပြင်ပကလာတဲ့ အပူ၊ အအေး၊ တုန်ခါတာ၊ ထိသိတာကို ခံစားနိုင်တဲ့ အာရုံကြောတွေ ရှိသလို ဦးနှောက်က ပို့လွှတ်လိုက်တဲ့ လျှပ်စီးလှိုင်းတွေကို ကြွက်သားတွေကို ပို့ဆောင်ပေးနိုင်တဲ့ အာရုံကြောတွေရယ်ဆိုပြီး ရှိပါတယ်။ အာရုံကြောငယ်လေးတွေမှာ ဖြစ်တတ်တဲ့ ရောဂါဆိုတာ အာရုံကြောတွေမှာ ရောဂါတစ်ခုခုရှိနေရင် ဒါမှမဟုတ် တစ်ခုခုထိခိုက်သွားပြီဆိုရင် ပုံမှန်လုပ်နေကြအတိုင်း မလုပ်နိုင်တော့ပါဘူး။ ဥပမာ အာရုံကြောငယ်တစ်ချောင်း လုံးဝပျက်စီးသွားမယ်ဆိုရင် (ဒါမျိုး ဖြစ်တာ ရှားတော့ ရှားပေမယ့်) သူထောက်ပံ့ပေးနေတဲ့ ကြွက်သားက လှုပ်ရှားနိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ သူက ဦးနှောက်နဲ့ ကြွက်သားကြားကို လျှပ်စီးကြောင်းကို အသယ်အပို့ လုပ်နေတာကိုး။ အများစုကတော့ လုံးလုံး ပျက်စီးတာမျိုး မဟုတ်ဘဲ အာရုံကြောအားနည်းတာ၊ ထိခိုက်တာကြောင့် ကြွက်သားတွေ အားပျော့တာလောက်ပဲ […]

အယ်ဇိုင်းမားက မှတ်ဉာဏ်ချို့ယွင်းတတ်ပေမယ့် မှတ်ဉာဏ်ချို့ယွင်း တိုင်း အယ်ဇိုင်းမားတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ နားရှုပ်သွားလားမသိ။ မှတ်ဉာဏ်ချို့ယွင်းတယ်ဆိုတာ လက္ခဏာတစ်ခုပါ။ အယ်ဇိုင်းမားဆိုတာကတော့ ရောဂါပေါ့။ ဒါပေမယ့် မှတ်ဉာဏ်ချို့ယွင်းတဲ့လူတွေရဲ့ ၆၀-၈၀ ရာခိုင်နှုန်းက အယ်ဇိုင်းမားကြောင့် ဖြစ်တာဆိုတော့ မှတ်ဉာဏ်ချို့ယွင်းတိုင်း အယ်ဇိုင်းမားလို့ တန်းပြီးသတ်မှတ်တတ်ကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တချို့သော မှတ်ဉာဏ်ချို့ယွင်းတဲ့ အကြောင်းရင်းတွေက ကုသလို့ရပါတယ်။ အယ်ဇိုင်းမားလို့ ယူဆပြီး လူနာကို အိမ်မှာပဲ ထားလိုက်မယ်ဆိုရင်တော့ ကုလို့ရရဲ့သားနဲ့ မကုလိုက်ရတာမျိုး ဖြစ်တတ်တာကြောင့် ဒီနှစ်မျိုး ဘာကွာလည်းဆိုတာ သိဖို့ လိုပါတယ်။ မှတ်ဉာဏ်ချို့ယွင်း တယ်ဆိုတာ မှတ်ဉာဏ်ချို့ယွင်းတယ်ဆိုတာ လက္ခဏာသက်သက်ပါ။ မှတ်ဉာဏ်ချို့ယွင်းစေတဲ့ အကြောင်းရင်းတွေက တစ်ခုမကရှိပါတယ်။ ဒီထဲမှာ အယ်ဇိုင်းမားလည်းပါပြီး သူက အဖြစ်အများဆုံးပါပဲ။ လူတစ်ယောက်ထဲမှာ မှတ်ဉာဏ်ချို့ယွင်းတဲ့ပြဿနာ တစ်ခုမက ရှိနိုင်ပါတယ်။ ဒါကိုတော့ mixed dementiaလို့ ခေါ်ပါတယ်။ မှတ်ဉာဏ်ချို့ယွင်းတာကို အသက်ကြီးလာတာကြောင့် ဖြစ်တာလို့ […]

လမ်းမှာ လူတစ်ယောက် တက်သွားရင်ဖြစ်ဖြစ်၊ အမျိုးထဲမှာ အတက်ရောဂါ ရှိတဲ့သူ ရှိနေရင်ဖြစ်ဖြစ် တက်သွားတဲ့အချိန်မှာ ခံရတဲ့သူရော၊ ဘေးကကြည့်တဲ့သူပါ ဘယ်လောက် သက်သောင့်သက်သာ မဖြစ်လိုက်သလဲဆိုတာ ခံစားမိမှာပါ။ တက်တာဟာ ဦးနှောက်ရောဂါတစ်မျိုး ဖြစ်ပြီး အမျိုးအစား အများကြီး ရှိပါတယ်။ တစ်ခုနဲ့ တစ်ခုကလည်း လက္ခဏာလေးတွေ ကွဲပါတယ်။ အင်မတန်မှ နက်နဲတဲ့ ရောဂါဖြစ်ပါတယ်။ အသက်အရွယ်မရွေး တက်နိုင်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်တက်ရတာလဲ။ ဦးနှောက်ဆဲလ်လေးတွေက တစ်ခုနဲ့ တစ်ခု ဆက်သွယ်ဖို့ လျှပ်စီးကြောင်းလေးတွေ သုံးရပါတယ်။ ဒီလျှပ်စီးကြောင်းလေးတွေမှာ တစ်ခုခုချို့ယွင်းလာပြီဆိုရင် တက်တယ်ဆိုတာ ဖြစ်လာပါတယ်။ တက်စေတဲ့ အဓိက အကြောင်းရင်းကတော့ အတက်ရောဂါလို့ ခေါ်တဲ့ Epilepsyပါပဲ။ ဒါပေမယ့် တက်တိုင်း အတက်ရောဂါရှိနေတယ်လို့ ပြောလို့မရပါဘူး။ အကြောင်းရင်း မယ်မယ်ရရ မရှိဘဲ ခဏခဏ တက်နေတယ်ဆိုရင်တော့ အတက်ရောဂါလားလို့ စဉ်းစားရမှာပါ။ တခြားအကြောင်းရင်းတွေကတော့ ကလေးတွေမှာ […]

ဦးနှောက်နဲ့ အာရုံကြောဟာ ရှုပ်ထွေးတဲ့ အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်သလို ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံးကို ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ အရေးကြီးတဲ့ အင်္ဂါရပ်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့ပြင် ဦးနှောက်နဲ့ အာရုံဟာ တခြား ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါတွေလိုပဲ ရောဂါပေါင်းစုံဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အာရုံကြောမှာ အဖြစ်များတဲ့ ပြဿနာများနဲ့ လက္ခဏာများကို လေ့လာထားသင့်ပါတယ်။ အာရုံကြောမှာ အဖြစ်များတဲ့ ပြဿနာများ အာရုံကြောပြဿနာများကို ဖြစ်ရတဲ့ အကြောင်းရင်းပေါ် မူတည်ပြီး ခွဲခြားကြည့်မယ်ဆိုရင် သွေးကြောရောဂါ (ဥပမာ လေဖြတ်) ထိခိုက်ဒဏ်ရာ မွေးရာပါ ဦးနှောက်နဲ့ အာရုံကြောရောဂါ အဆိပ်သင့်တာ (ဥပမာ ကာဗွန်မိုနောက်ဆိုဒ် အဆိပ်သင့်) အသက်ကြီးလာတာနဲ့အမျှ ဦးနှောက်နဲ့ အာရုံကြောထိခိုက်လာတာ (ဥပမာ ပါကင်ဆန်၊ အယ်ဇိုင်းမား၊ အစွန်အဖျား အာရုံကြောရောဂါ၊ multiple sclerosis) ပိုးဝင်ကူးစက်တာ (ဥပမာ ဦးနှောက်ပြည်တည်နာ၊ ဦးနှောက်အမြှေးရောင်၊ ဦးနှောက်ရောင်) ဦးနှောက်အကျိတ် […]